HIER voor gemeenten en professionals

In Harderwijk timmert energiecoöperatie Endura al bijna tien jaar aan de weg. De komst van de klusteams heeft de samenwerking met de gemeente een flinke kick-start gegeven. Inmiddels bouwen ze samen

Een van de meest schrijnende cijfers van de energietransitie, zijn de energiearmoedecijfers. Maar wat wordt er precies met energiearmoede bedoeld en hoe ziet energiearmoede in Nederland eruit? HIER

Lokale energiecoöperaties en bewonersinitiatieven zijn waardevolle partners voor gemeenten. Toch ontbreekt vaak structurele financiering. De Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) kan een

Je wilt buren, wijk-, dorps- of stadsbewoners aanspreken om deel te nemen aan je duurzame-energieproject. Maar wat ga je vertellen, aan wie? Hoe wil je die mensen bereiken en hoe ga je ze interesseren

Op 29 oktober 2025 gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. De uitslag bepaalt in grote mate het energiebeleid voor de komende jaren. Politieke partijen denken verschillend

Het elektriciteitsnet is grotendeels vol. Er ontstaan steeds vaker congestieproblemen, waardoor wind- en zonneparken niet meer overal aangesloten kunnen worden. Aangezien de transitie naar duurzaam

Op woensdag 18 maart 2026 is het weer zover: de gemeenteraadsverkiezingen! Lokale politieke partijen zijn de komende weken druk met het schrijven van de verkiezingsprogramma's. Veel organisaties doen

Gemeenten werken in 2025 en 2026 aan een warmteprogramma: de routekaart voor de warmtetransitie. Nu is het moment om bewonersinitiatieven te laten bijdragen aan het warmteprogramma, zodat bewoners een

Er is veel belangrijke wetgeving op het gebied van energie in de maak of net aangenomen. Wat uit die wetten is nou echt relevant als je onderdeel bent van een energiegemeenschap, coöperatie of

Een gewone doorzonwoning uit de jaren ’60 gelegen in de wijk Overvecht-Noord. Maar wel met energielabel A. De verbouwing kwam voor rekening van de gemeente Utrecht, die de woning tot eind 2024 als

Op 1 januari 2021 startte het Programma Klimaat binnen de vier BUCH-gemeenten: Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo. Het richt zich op verschillende thema’s zoals de energietransitie, duurzame

Begin 2023 opende gemeente Zoetermeer de subsidieregeling ‘Handen Ineen’. Bedoeld voor collectieve initiatieven die bijdragen aan de energietransitie en bewust laagdrempelig van opzet zijn. Zo wil de

In een thuisbatterij of thuisaccu sla je zelfopgewekte stroom van je zonnepanelen op voor een later moment. Zo gebruik je meer van je eigen zonnestroom en heb je minder stroom nodig van een

Wil je bewoners informeren over échte groene stroom, en ze helpen een duurzame keuze te maken bij het afsluiten van een energiecontract? Gebruik dan de Groene stroom checker van HIER. Op deze pagina

In de Amersfoortse wijk Schothorst-Zuid is sinds 1 februari 2025 de Energiehuiskamer geopend. Een mooi opgeknapt pand op een centrale locatie: midden in het winkelcentrum. Bewoners kunnen er

De ervaring wijst uit dat betrokkenheid van bewoners essentieel is voor het realiseren van een warmtenet. Deze en nog meer maatschappelijke kanten van een coöperatief warmtenet brengt HIER in beeld in

Op plekken waar relatief veel voortgang wordt geboekt bij het aardgasvrij maken van een wijk of dorp, wordt dezelfde belangrijke bouwsteen genoemd: een ‘energiehuis’. Het is een centraal punt in de

In 2020 opende het energiehuis 'Huiskamer Aardgasvrij Pendrecht' in de wijk Pendrecht in Rotterdam. Culturele verschillen en financiële zorgen maken het gesprek met bewoners over aardgasvrij worden

Isolatie is een belangrijk onderdeel van het verduurzamen van alle woningen in Nederland. Maar in de spouwen, onder de dakrand en rondom kozijnen kunnen vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen leven

Veel huishoudens overwegen batterijen aan te schaffen nu de salderingsregeling gaat stoppen. Batterijen gaan ook een grote rol spelen in een elektriciteitsvoorziening die voor een groot deel is

De ervaringen uit de praktijk laten zien dat het verduurzamen van de bestaande woningen ingewikkeld is. Dat geldt zowel voor energiebesparing als het aardgasvrij(ready) maken. Het tempo is laag en

In het Friese Garyp kunnen bewoners terecht bij het energiehuis voor advies over het aardgasvrij(ready) maken van hun woning. Het wordt gerund door de lokale energiecoöperatie Enerzjy Koöperaasje

Wil je huishoudens informeren over hoeveel ze kunnen besparen onder de douche? Gebruik de Douche bespaarchecker van HIER. Hiermee geef je bewoners gemakkelijk inzicht in hoeveel water en energie ze

Met de aanstaande afschaffing van de salderingsregeling zoeken veel huiseigenaren naar oplossingen om optimaal gebruik te maken van hun zelfopgewekte stroom. Een van de meest besproken innovaties is

In de gemeente Leusden is in zes buurten een bottom-up buurtaanpak richting aardgasvrij een groot succes. Om andere gemeenten en participatieprofessionals op weg te helpen, zijn de opgedane ervaringen

Wil je bewoners helpen bij de vraag of een hybride of all electric warmtepomp voor hun woning de moeite waard is? Gebruik de Warmtepomp bespaarchecker van HIER. Hiermee bereken je gemakkelijk de

Energiebedrijven brengen tegenwoordig kosten in rekening als je zonnestroom teruglevert aan het elektriciteitsnet: terugleverkosten. Maar wat kun je verwachten als de salderingsregeling wordt

Wil je bewoners informeren over wat zonnepanelen nog opleveren nu de salderingsregeling wordt afgeschaft? Gebruik de Zonnepanelen checker van HIER. Hiermee geef je bewoners een eerlijk en objectief

De salderingsregeling maakte zonnepanelen jarenlang financieel aantrekkelijk. Nu wil het kabinet de salderingsregeling per 1 januari 2027 afschaffen*. Wat betekent dat voor de energierekening van

Isolatiebedrijven moeten zich aan regels houden om diersoorten zoals vleermuizen te beschermen. De huidige regelgeving is volgens sommige bedrijven echter moeilijk werkbaar. In dit webinar wordt een

Aandacht voor constructieve samenwerking tussen gemeenten en energiecoöperaties is essentieel om de uitvoering van de lokale energietransitie te laten slagen. Wat zijn succesfactoren en hoe pak je het

Aan de slag met energie besparen in de buurt? De Participatiecoalitie biedt bewonersgroepen en gemeenten kosteloze ondersteuning aan bij het opzetten van collectieve acties. We hebben verschillende

Hebben jullie energiecoaches en/of fixteams onder jullie hoede, en wil je dat zij beter zichtbaar zijn in de buurt? Wijs ze dan op het SlimmeBuren overzicht van HIER! Iedereen die actief is als

De stempassen en kieslijsten voor de verkiezingen van het Europees Parlement zijn inmiddels verzonden. Op donderdag 6 juni 2024 mogen alle stemgerechtigden in Nederland weer een vakje aankruisen op

De energietransitie betekent de komst van warmtepompen, zonnepanelen en elektrische voertuigen. Die zorgen voor een zwaardere belasting van het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld wanneer de zon schijnt

Mede door de sterke groei van zonnestroom nemen spanningsklachten in het laagspanningsnet op steeds meer plaatsen toe. Hoe complex is deze kwestie? Hoe gaan netbeheerders ermee om? En wat kunnen

Door lokale netcongestie dromen steeds meer coöperaties over het opslaan van hun duurzaam opgewekte energie. Maar wanneer is dat interessant voor coöperatieve wind- en zonprojecten? Onderzoeksbureau

SGS en de isolatiesector hebben een protocol ontwikkeld om vleermuizen in spouwmuren op te sporen met een slimme eDNA-methode. Als de methode door de provincies wordt goedgekeurd, kunnen

Het kan jaren duren om een aardgasvrijplan voor een buurt te maken. Om te voorkomen dat die tijd verloren gaat, is het handig om direct te beginnen met gericht energie besparen. Een 'energiehuis' kan

Goed samenspel tussen gemeenten en bewonersinitiatieven in de energietransitie blijft belangrijk. Beiden partijen hebben er baat bij dat de samenwerking soepel verloopt. Rijksdienst voor Ondernemend

In West-Brabant zijn de afgelopen jaren langs de A-16 28 windmolens, in totaal 100 MW gebouwd. Daarbij is met de negen ontwikkelaars afgesproken dat een kwart van het rendement van de windmolens wordt

Op 4 oktober heeft het ministerie van BZK een brief aan de Kamer gestuurd met daarin een tijdelijke oplossing voor woningeigenaren om spouwmuren en daken vogel- en vleermuisvriendelijk te kunnen

In de derde editie van de Monitor Financiële Participatie wordt de balans opgemaakt van het aandeel hernieuwbare energie (wind en zon) op land. Net als de Participatiemonitor in 2020 en 2021, is de

De verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezing zijn bekend. HIER lichtte ze alle 18 door op de thema’s energie, bewoners en burgerinitiatieven. Hieronder zetten we onze bevindingen op een

Er is onenigheid over de concept-warmtewet. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) willen bij de openbare aanwijsprocedure

Het Programma Aardgasvrije Wijken heeft inmiddels behoorlijk wat proeftuinen waarin een bewonersinitiatief een grote rol speelt. In vier video's delen initiatiefnemers hoe hun innovatieve aanpak eruit

Woningcorporaties en warmtebedrijven gaan op projectniveau snel tot afspraken komen over de aanleg van een warmtenet. De afspraken zijn vastgelegd in het zogenoemde ' Startmotorkader'. Het Rijk

Er zijn in de media recent veel vraagtekens gezet bij de duurzaamheid van biomassa. Ondertussen zeggen experts dat de inzet ervan onmisbaar is om over te schakelen op duurzame energie. In dit artikel

Duurzame biogrondstoffen – de nieuwe term voor biomassa - vormen een noodzakelijke en waardevolle bron voor een CO2-neutrale en circulaire economie en zijn nodig om de klimaatdoelen te halen. De

Het wetsvoorstel voor de nieuwe warmtewet bevat veel punten die op draagvlak kunnen rekenen bij bewonersinitiatieven, maar gaat in de huidige vorm niet goed werken. Dat is de kern van de reactie van

Het besluit van het kabinet om te stoppen met de subsidie voor nieuwe projecten met biomassa voor lage temperatuur warmte (tot 100 graden) maakt het veel moeilijker en duurder om de gebouwde omgeving

Een Buurt Energie Systeem (BES) is een kleinschalige collectieve warmteoplossing, die 400 tot 800 woningen op een duurzame manier kan verwarmen. BES biedt de mogelijkheid om modulair wijk voor wijk

Zeven buurtinitiatieven uit Utrecht stelden een gezamenlijk manifest op met daarin hun visie op de ontwikkeling van warmtetten in de stad. Ze geven daarbij aandachtspunten voor lokaal beleid rond

Aardwarmte heeft veel potentie om op kosteneffectieve wijze bij te dragen aan de warmtetransitie van de gebouwde omgeving. Dat is de belangrijkste conclusie van de WARM studie voor de gebouwde

De nieuwe Warmtewet 2 biedt kansen voor warmtecoöperaties, maar er zijn ook risico’s en knelpunten die moeten worden aangepakt. Dat is de conclusie van de kennissessie van HIER opgewekt en Buurtwarmte

Het advies van de SER om de toepassing van (houtige) biomassa in warmtenetten geleidelijk af te bouwen heeft ertoe geleid dat veel plannen zijn stopgezet. Wat betekent dat voor de doelstellingen van

Minister Jetten heeft besloten dat warmtenetten in publiek handen moeten komen. In dit artikel lees je de belangrijkste onderdelen in de nieuwe wet die te maken hebben met de marktordening.

Bewonersinitiatieven die zich bezighouden met duurzame warmte zijn pioniers. Intensief samenwerken met gemeenten en externe partijen is iets waar iedereen nog aan moeten wennen. Wel zijn er al goede

Energie uit duurzame bronnen halen, dat kan al lang. Maar hoe doe je dat voor een hele wijk midden in de stad? Met woningen én bedrijven. Met monumentale en nieuwe gebouwen? Op de website Planken

Na maanden van onderhandelen, hebben de provincies hun coalitieakkoorden rond. Hoe het ervoor staat met de plannen voor duurzame energie? HIER onderzocht het. Per provincie analyseerden we de

Wil je als gemeente middengroepen of nieuwe groepen bewoners bewegen om (samen) aan de slag te gaan met grotere energiebesparende maatregelen en het toekomstbestendig maken van woningen? Dan kan het

Op 6 juli 2023, een dag voor de val van het kabinet Rutte IV, verstuurde minister Jetten van Klimaat en Energie zijn tweede 'zonnebrief' naar de Tweede Kamer. Hierin beschrijft hij de uitdagingen voor

Met de Lokale Energie Monitor geeft Klimaatstichting HIER al acht jaar inzicht in de lokale energie-initiatieven in Nederland. Op basis van de monitor over 2022 heeft onderzoeker Anne Marieke

Steeds meer bewonersinitiatieven werken aan plannen om de buurt over te laten stappen op duurzame warmte. Voor welke warmteoplossingen kiezen ze, slagen ze erin hun buurt te betrekken en welke rol

2030 en 1,5 miljoen woningen van het aardgas af is de ambitie. Maar dit is niet direct betaalbaar voor alle woningeigenaren en -verhuurders. De overheid heeft daarom een aantal regelingen in het leven

Energiecoöperaties ondervinden relatief vaak moeilijkheden bij het vinden van een geschikte financiering. Maar even vaak heeft dit te maken met de onbekendheid van de mogelijkheden. Het

Welke leervragen moeten beantwoord worden om te zorgen dat het potentieel van bewonersinitiatieven in de warmtetransitie volledig benut wordt? HIER stelde een kennisagenda op. De hoofddoelstelling

Kort nadat TNO in september 2021 het meest uitgebreide onderzoek naar energiearmoede in Nederland publiceerde, begon de gasprijs scherp te stijgen. De Russische invasie van Oekraïne in februari 2022

Hoe ziet een effectieve lokale energiebesparingsaanpak er uit? En hoe pak je het aan als je met een hele wijk wilt overstappen op een warmtenet of warmtepompen? Dan moeten bewoners vaak eerst

De collectieve inkoop van energiebesparende maatregelen (zoals isolatie) neemt veel voordelen met zich mee. Van minder kopzorgen voor bewoners tot efficiëntere processen voor uitvoerders. En ook niet

Het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzocht in hoeverre er onder burgers draagvlak is voor de overgang naar aardgasvrije woningen. De onderzoekers identificeren daarbij groepen en brengen hun

In een reeks artikelen laten we partijen aan het woord die voor hun vakgebied antwoord geven op de vraag: “Hoe communiceer je op een slimme manier met bewoners over aardgasvrij wonen?”. Het tweede

HIER-collega Susanne van Suylekom reageert in de Volkskrant op het demoniseren en ophemelen van specifieke aardgasvrije technieken. De focus moet niet op één techniek liggen, vindt ze, omdat er straks

In een reeks artikelen laten we partijen aan het woord die voor hun vakgebied antwoord geven op de vraag: “Hoe communiceer je op een slimme manier met bewoners over aardgasvrij wonen?”. In dit derde

We moeten "de middengroepen" meekrijgen in de energietransitie, hoor je vaak. Maar wie zijn dat dan? En hoe kunnen we hen bewegen om samen aan de slag te gaan in de lokale energietransitie? In

Hoe lukt het Nederland om drastisch minder aardgas te gaan verbruiken? Met het oog op het klimaatakkoord moeten we allemaal kijken naar alternatieven. Maar waar ligt de bal: bij de burger of bij de

Hoe betrek je bewoners bij het aardgasvrij maken van een wijk? In Purmerend hebben ze inmiddels de nodige ervaring opgedaan. Joke Dijkstra, omgevingsmanager bij gemeente Purmerend, deelt de

Het is niet de kwestie óf we van het aardgas afgaan, maar hóé. Gemeenten onderzoeken hoe ze de warmtetransitie de komende jaren gaan aanvliegen in de Transitievisie Warmte. Pakken ze dit top-down aan

In een reeks artikelen laten we partijen aan het woord die voor hun vakgebied antwoord geven op de vraag: “Hoe betrek je bewoners slim bij de overgang naar aardgasvrij wonen?”. In dit zevende artikel

In het Haarlemse Ramplaankwartier is het plan om woningen uit te rusten met PVT-panelen en een warmtepomp, en aan te sluiten op een buurtwarmtenet. Hoe gaat dat in zijn werk met honderden huishoudens

Per 1 juni 2020 is het Expertice Centrum Warmte (ECW) gestart met een nieuwe regeling voor gemeenten. Het gaat om de regeling Extern Advies Warmtetransitie (EAW) waarmee gemeenten een specifieke

Hoe ziet het besluitvormingsproces over het aardgasvrij maken van een wijk eruit? Wat staat er in de Transitievisie Warmte, wat in het wijkuitvoeringsplan en hoe past dit binnen de landelijke

De Transitievisies Warmte van gemeenten zijn nog niet voldoende concreet zijn om te kunnen starten met de uitvoering. Dit komt naar voren uit een analyse van de gezamenlijke netbeheerders. Van alle

Bewonersparticipatie bij de transitie naar aardgasvrije wijken is onmisbaar, met name tijdens de uitvoering van maatregelen. Maar om bewoners in deze fase mee te laten doen, is het cruciaal om al veel

Het Expertise Centrum Warmte heeft voor gemeenten en andere instellingen factsheets gemaakt over veelgebruikte energiebronnen, energiedragers en gebouwmaatregelen. Ze zijn goed bruikbaar in combinatie

Erik Christiansen wordt internationaal beschouwd als een van de meest vooraanstaande deskundigen op het gebied van duurzame energieopwekking en -coöperaties in Europa. Hij is onder meer directeur van

Het is echt zo: Nederland moet van het aardgas af. De overheid heeft als doel gesteld dat we in 2050 geen gebruik meer maken van aardgas als energiebron. Maar hoe krijgen we dat voor elkaar? Laten de

Haarlem werkt aan een duurzame, groene en schone stad. Het college wil dat Haarlem in 2030 klimaatneutraal is en in 2040 aardgasvrij. Dat betekent dat we onze huizen op een andere manier moeten gaan

RVO.nl heeft een leuke en informatieve uitgave over aardgasvrij gemaakt met cijfers en graphics en een technieken-animatiefilmpje, over het aantal woningen, de ambitie en het uitvoeringstempo. De

Op veel plekken in het land werken bewonersgroepen aan een alternatieve warmtevoorziening voor hun wijk. Sommige werken hierin nauw samen met de gemeente. Andere maken de plannen zelf, en zien de

Het Klimaatakkoord is er heel duidelijk over: vanaf 2020 moeten er per jaar tienduizenden woningen worden verduurzaamd. Isolatie, zonnepanelen, warmtepompen, aquathermie, restwarmte, en nog vele

Er gebeurt in Nederland veel op het gebied van duurzame energieoplossingen. Zoveel, dat je soms door alle duurzame bomen het bos niet meer ziet. Van warmtepompoplossingen en warmtenetten tot hybride

Deze publicatie van Netbeheer Nederland licht toe hoe de netbeheerder de gemeente kan ondersteunen bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. Aan de hand van de keuzes die gemeenten maken, moeten

Alle gemeenten moeten in 2021 een Transitievisie Warmte hebben gemaakt. Een belangrijk onderdeel daarvan is een zogeheten technisch-economische analyse per wijk van het meest aantrekkelijke

De gemeenteraad van Hoorn heeft 9 juli 2019 haar Transitievisie Warmte vastgesteld. Deze visie is opgesteld met een groot aantal partijen, de Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord

Het opstellen van de Transitievisie Warmte is een belangrijk moment om na te denken over de rol die bewoners(initiatieven) krijgen in de lokale warmtetransitie. HIER doet een aantal aanbevelingen die

Stroomversnelling maakte een document waarin je leest hoe gemeenten kunnen bijdragen aan de versnelling van nul-op-de-meter in de gebouwde omgeving. Versnellen is alleen mogelijk als de lokale

Er ontstaan steeds meer initiatieven van bewoners die zelf een actieve rol willen spelen als hun buurt overstapt op duurzame warmte. Ondertussen hebben gemeenten de regierol in de warmtetransitie en

Er wordt door de politiek opgeroepen tot een verbod op cv-ketels ten gunste van hybride warmtepompen. Hybride warmtepompen worden bovendien flink gepromoot door een aantal gemeenten en

Wil je zo snel mogelijk aardgasvrij zijn, dan kan groen gas een optie zijn. In deze brochure van vind je alle informatie over groen gas en een stappenplan hoe je als energiecoöperatie groen gas kunt

Een golfballetje slaan met ruim twee miljoen m3 afval onder je voeten. Het klinkt gek maar komt vaker voor dan je denkt. Ons land telt zo’n 4000 afgesloten stortplaatsen waarvan velen door de jaren

Waterstof is met een enorme opmars bezig in de energietransitie. Er gebeurt dan ook veel met waterstof op allerlei gebieden. Cv-ketels, bussen en personenauto’s worden erop aangedreven, maar ook

Het is misschien wel het meest ambitieuze kabinetsplan: het Klimaatakkoord. Nederland heeft nog tot 2030 om de nationale broeikasuitstoot met 49% terug te dringen ten opzichte van 1990. Haalbaar

Minstens tien lokale energiecoöperaties werken aan groengasprojecten. In dit artikel lichten we een aantal gerealiseerde voorbeelden uit. Onderaan beschrijven we de initiatieven in ontwikkeling.

De eerste coöperatieve waterstofprojecten dienen zich aan. In dit artikel lichten we ze uit. Deltawind Deltawind is partner in het project Aardgasvrij Stad aan ’t Haringvliet. Het dorp verkent

Waterstof wordt vaak aangehaald als de heilige graal in de energietransitie. Op Nederlands en op Europees niveau wordt er hard gewerkt om waterstof in te zetten voor energieopslag en vervoer. In dit

Wat zijn de prestaties van warmtepompsystemen in Nederland? Om daar inzicht in te krijgen is op initiatief van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een monitoringstraject gestart onder

Waterstof kan op vele manieren gemaakt worden, en de ene is duurzamer dan de andere. Om het als duurzaam onderdeel van ons energiesysteem te integreren moet daarom de juiste methode gekozen worden. In

De woning verduurzamen is voor vrijwel geen enkele eigenaar-bewoner haalbaar, als woonlastenneutraliteit het uitgangspunt is. Zonder aanvullend beleid zal de bijdrage van huiseigenaren aan het halen

Minister Ollongren wijst er op 20 september 2020 in een Kamerbrief op dat de focus bij gemeenten in de Transitievisies Warmte en wijkuitvoeringsplannen niet exclusief hoeft te liggen op het in één

Er komen steeds meer zonneparken en windparken in ons land. Gemeenten kunnen de ontwikkelingen niet langer alleen volgen, maar moeten beslissen hoe ze hiermee om gaan. Hoe worden energieparken in het

Kan de coöperatieve beweging de energietransitie naar een duurzame toekomst leiden? Hoe kan transitiemanagement de lokale beweging in Nederland ondersteunen? Antonia Proka, Derk Loorbach en Matthijs

Deze masterscriptie geeft antwoord op de vraag: 'Hoe kunnen lokale energiecoöperaties bijdragen aan de energietransitie in Nederland?' Het onderzoekrapport is geschreven in het Engels. In dit artikel

Het uitgangspunt van het Klimaatakkoord is dat de uitstoot van CO2 in 2030 met 49% moet worden verminderd, en op de lange termijn met minimaal 95% (in 2050). Aan vijf tafels zijn daarvoor afspraken

Bij wind- en zonprojecten is 50% eigendom van de lokale omgeving het streven. Steeds vaker werken lokale initiatieven gelijkwaardig samen met ontwikkelaars van wind- en zonprojecten. Hoe ziet zo’n

Zonneparken en windmolens worden vaak gepland op plekken in het land waar weinig capaciteit op het elektriciteitsnetwerk beschikbaar is. De wensen van burgercoöperaties en ontwikkelaars sluiten niet

Meer weten over energiecoöperaties binnen de context van het Klimaatakkoord? Luister de podcast van Studio Energie met Siward Zomer van Energie Samen. Ga naar de podcast

De Friese Milieufederatie (FMF) heeft De Friese ZonneWIJzer ontwikkeld. Een handreiking voor gemeenten en ontwikkelaars bij het ontwikkelen van zonneweides. Ook kan het worden gebruikt als input voor

Deze (Engelse) masterscriptie geeft antwoord op de vraag: ‘In hoeverre kan Energy Democracy een eerste stap richting Economic Democracy zijn? ’ Deze theoretische scriptie probeert een toevoeging te

Er zijn vijf nieuwe burgerwindparken gerealiseerd in 2019. We geven hieronder een korte beschrijving van elk project. Het geeft een beeld van de wijze waarop coöperaties en hun partners invulling

De Lokale Energie Monitor 2019 laat zien dat er nog 33 windparken in de pijplijn zitten, waarvan een aanzienlijk aantal waarschijnlijk in de eerste helft van 2020 kan starten met de bouw. We

In het Overijsselse Heeten gaan 48 huishoudens, verenigd in de energiecoöperatie Endona, hun zelfopgewekte stroom delen. De bewoners kregen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een

Een windpark levert niet alleen opbrengsten op in de vorm van groene stroom, maar zorgt bij een positieve business case ook voor een geldelijke winst. Hoeveel hiervan komt eigenlijk beschikbaar voor

Het staat in het (ontwerp) Klimaatakkoord: alle nieuwe duurzame energieprojecten zouden voor de helft in eigendom moeten komen van de omwonenden en lokale kleine bedrijven. Dat is best een hoge

In het Klimaatakkoord staat dat gemeenten, provincies en waterschappen een Regionale Energiestrategie (RES) dienen op te stellen. Op dit moment wordt per regio (30 in totaal) gewerkt aan een

Het grote thema voor de coöperaties in het Klimaatakkoord is participatie van burgers in de energietransitie. Iedereen moet mee kunnen doen. Dit is geconcretiseerd in voorwaarden voor participatie van

Langs de A16 in West-Brabant werken bewoners, organisaties, ontwikkelaars en overheden samen aan het realiseren van 28 windmolens. Een geslaagd project, want de omwonenden staan achter de bouw van het

Hoe gaat het met samenwerkingen tussen gemeenten en lokale duurzame energie-initiatieven? Lees in de brochure Samen Wérkt het verhaal van beide kanten. De één is verder dan de ander. Wat gaat er goed

Bergen wil in 2030 een energieneutrale gemeente zijn en zet volop in op lokale duurzame opwekking. Burgerinitiatief Bergen Energie is haar partner in crime bij het realiseren van die doelstelling

Op verschillende plekken slaan ondernemers, inwoners en de gemeente de handen ineen om samen te werken aan verduurzaming. In Hof van Twente en Zeist pakken ze dit heel professioneel aan. Wat kunnen

Energiecoöperaties weten hun weg naar de gemeente aardig te vinden. Bijna een kwart (24%) werkt op een manier samen met hun gemeente. Deze samenwerking wordt gemiddeld gewaardeerd met een 7,3 (Lokale

De Nederlandse overheid daagt de Nederlandse samenleving uit om zich in te zetten en samen te werken voor de energietransitie. Dit onderzoek gaat in op de ruimte die burgers, bedrijven

Samenwerking tussen coöperaties en gemeenten bij de opwekking van lokale duurzame energie is nodig. Maar hoe doe je dat en hoe verzilver je de kansen voor lokaal opgewekte duurzame energie? RVO.nl

Verdeel de lusten samen met de omgeving en creëer lokaal draagvlak Je hoort en leest discussies rondom participatie of je bent direct of indirect betrokken bij de ontwikkeling van duurzame

Alles draait om vertrouwen. Dat is de belangrijkste conclusie van het onderzoek van de Wageningen Universiteit naar de effectiviteit van de lokale energiebesparingsaanpak. Dit vertrouwen is belangrijk

In het Klimaatakkoord is de ambitie uitgesproken dat 50% van de grootschalige opwek van duurzame energie op land in lokaal eigendom komt. Wat is er nodig om dit te realiseren? Is het haalbaar? En zijn

In de gemeente Haarlem is gebruik gemaakt van De Energieke stad om initiatieven uit de stad aan te moedigen, actief te ondersteunen en waar mogelijk te faciliteren. In De Energieke stad keren we

Energiecoöperaties zijn voor gemeenten onmisbaar om te kunnen overschakelen op duurzame energie. Toch weten gemeenten nog niet altijd goed raad met coöperaties die zich aandienen op initiatief van

Coöperaties in de warmtetransitie was het thema van de werksessie die op 13 mei door ODE Decentraal en HIER opgewekt is georganiseerd. We hebben nog veel werk te doen om de warmtevraag in Nederland te

Erik Christiansen (OBE Consults) geeft aan dat de energietransitie in Denemarken versnelde doordat er een behoefte ontstond naar een onafhankelijke energievoorziening. De oorzaak hiervan lag in de

Wanneer de temperatuur buiten zakt tot 13,9 graden Celsius, gaat in Nederland binnen de verwarming aan. We zetten de thermostaat dan gemiddeld op 19,9 graden. Vrouwen zetten de verwarming eerder aan

Het aantal Nederlanders dat het ermee eens is dat huishoudens gaan stoppen met het gebruik van aardgas is het afgelopen jaar gedaald van 57% naar 48%. Dat blijkt uit een jaarlijkse peiling van HIER

Het plan voor het verminderen van het aardgasgebruik in woningen en andere gebouwen vordert nog niet echt. In het Klimaatakkoord is gekozen voor een wijkgerichte aanpak door gemeenten, waar alle

In onze transformatie naar duurzame (collectieve) warmte systemen refereert men vaak naar Scandinavische landen. Op de eerste plaats Denemarken, maar ook Zweden heeft verregaande stappen genomen om te

Hoe stoppen we in Nederland met het gebruik van aardgas voor de verwarming van woningen? HIER nodigde twaalf betrokkenen vanuit maatschappelijke organisaties, overheden, bedrijfsleven en enkele

De aanpak van het klimaatprobleem staat centraal in het Energierapport van minister Kamp dat gisteren is verschenen. Het kabinet streeft in internationaal verband naar een CO2-arme energievoorziening

In het Energierapport geeft EZ aan dat ze de CO2-uitstoot voor de verwarming van woningen en kantoren vergaand terug wil brengen, zodat er in 2050 bij de voorziening van lage temperatuur-warmte per

Nederland moet in 2050 CO2 neutraal zijn. Dat betekent dat we een uitdaging hebben om pak hem beet 95% van onze opwek te verduurzamen, 30% te besparen en 25% van de energie niet langer ongebruikt weg

Onze dorpen en steden zijn energetisch eenzijdig ingeregeld. Energie gaat de wijk in en geld – in de vorm van energietarieven, transportkosten en belasting – stroomt er uit. Dat is over twintig jaar

Alle Nederlandse woningen moeten voor 2050 van het aardgas af zijn. Een enorme opgave, wel gezien als de belangrijkste maatschappelijke transitie de komende jaren. Om de uitstoot van broeikasgassen

De Van der Pekbuurt in Amsterdam-Noord is een van de 27 Nederlandse proeftuinen die een rijksbijdrage hebben ontvangen om de wijk aardgasvrij te maken. De eerste ervaringen in deze wijk met vooral

Het Friese Garyp en het Utrechtse Overvecht-Noord pionieren voor een aardgasvrije toekomst. Waarom gaat dat in Friesland zoveel beter dan in Utrecht? De Volkskrant maakte er een reportage over: 'Help

Meer dan vijftigduizend burgers nemen deel aan de Vlaamse energiecoöperatie Ecopower. Deze actieve coöperatie produceert op verschillende locaties hernieuwbare elektriciteit uit wind, zon en

De doelstellingen zijn ambitieus. Aardgasvrij in 2030. Dat vereist een forse warmtetransitie die op lokaal niveau haar beslag moet krijgen. Energiecoöperaties kunnen en moeten hierin een baanbrekende

Een nieuw model, met nieuwe spelregels is nodig om de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen. “Collectieven van woningeigenaren moeten een veel steviger rol krijgen”, stellen Gerwin

In dit artikel lichten we negen initiatieven uit die zicht geven op de praktijk van lokale warmte. Benieuwd naar een overzicht van alle warmte-initiatieven? Bekijk dan de Lokale Energie Monitor 2019

Een goede samenwerking tussen bewoners en gemeente is cruciaal om draagvlak te krijgen voor een aardgasvrijaanpak. In de wijk De Buitenpepers in 's-Hertogenbosch werd het afgelopen jaar veel geleerd

Er is een slimmer en flexibeler elektriciteitsnet nodig om pieken in vraag en aanbod van lokaal opgewekte duurzame energie op te vangen. Het energieproject Lokaal, Energie en Flexibiliteit (LEF) van

Dit onderzoek geeft antwoord op de onderzoeksvraag: Wat is de huidige bijdrage van energiecoöperaties gericht op financiële participatie en mede-eigenaarschap aan de energietransitie, welke bijdrage

Energietransitie van onderop Een geslaagde energietransitie begint van onderop. Lokale energie-initiatieven, meestal in de vorm van coöperaties, brengen verbinding en daarmee draagvlak. Dat mantra

De Utrechtse wijk Lombok had vorig jaar een wereldprimeur. De wijk kreeg de eerste vehicle-to-grid-laadpalen: slimme laadpalen voor elektrische auto’s die elektriciteit uit zonne-energie kunnen laden

Wat betekent de coronacrisis voor het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) en voor de warmtetransitie? In een interview vroegen we het aan de programmadirecteur Jos van Dalen van het ministerie van

In een kritisch onderzoek naar het Programma Aardgasvrije Wijken concludeert de Algemene Rekenkamer dat te hoge verwachtingen zijn gewekt. Volgens het onderzoek zou het programma in de huidige vorm

'Eis uitgewerkte businesscase slecht verenigbaar met eisen bewonersparticipatie' De uitvraag voor de tweede ronde proeftuinen roept vragen op. Aan de ene kant wordt gevraagd om een uitgewerkte

Levert het de consument wat op als een slim systeem zijn energiebehoefte uitsmeert over de tijd? En kunnen netbeheerders en leveranciers de talloze brokjes consumentenflexibiliteit gebruiken om vraag

Twaalf proeftuinen experimenteerden de afgelopen jaren met smart grids. Dit gebeurde onder de paraplu van RVO.nl. De praktijkervaringen leverden diverse lessen op, zoals: de rol van de installateur is

Er is een breed scala aan alternatieven voor aardgas. Dat is uitdagend, maar ook juist mooi. Energie Nederland maakte een inspirerende folder met een aantal succesvolle alternatieve

Het Programma Aardgasvrije Wijken publiceert jaarlijks een overzicht van de voortgang en de leerervaringen in de proeftuinwijken. Het zeer informatieve rapport gaat in op de regie & organisatie

De warmtetransitie ligt voor een belangrijk deel in handen van de regisseurs: gemeenten. Maar projecten staan niet op zichzelf. Er is een hele regio om rekening mee te houden. Grote restwarmtebronnen

Op maandag 19 oktober 2020 hebben klimaatstichting HIER, het Nederlands Platform Burgerparticipatie en Overheidsbeleid ( NPBO), Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES), LSA bewoners en

Uitgangspunt van het Klimaatakkoord is dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49% moet zijn verminderd ten opzichte van 1990, en in 2050 met 95%. Veel van de afspraken moeten in de regio worden waargemaakt

Dat participatie van bewoners belangrijk is bij de energietransitie en de Regionale Energiestrategieën (RES’en), dat weten we. Maar nemen we de mening van jongeren ook genoeg mee? We spraken met Hanne

Op verzoek van de onafhankelijke expertcommissie Burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid heeft de Participatiecoalitie haar analyse en aanbevelingen over burgerbetrokkenheid bij de Regionale

In het Klimaatakkoord hebben we met elkaar afgesproken dat we ernaar streven dat 50% van de nieuwe duurzame opwekprojecten in handen komt van de bewoners in de regio. Als RES-regio heb je de taak om

Hoe doen lokale energiecoöperaties het in het buitenland? We kijken naar België en Denemarken. Wat kan Nederland van deze landen leren? Met Annelies Huygen (bijzonder hoogleraar Ordening van

In een onlangs verschenen notitie van de landelijke Warmtetafel, waarin onder meer de rijksoverheid en de VNG zitting hebben, werden energiebedrijven en energiecoöperaties in een adem genoemd als

Stichting Spaargas en de gemeente Haarlem hebben samen met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) onderzocht onder welke voorwaarden de BNG bereid is een warmtenet in de wijk Ramplaankwartier te

Het Nationaal Warmtefonds heeft voor de kwetsbare groep die geen enkele ruimte in hun budget heeft een nieuw financieringsproduct ontwikkeld: de Energiebespaarhypotheek. Z eker 104.000 woningeigenaren

Het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) heeft alle goedgekeurde subsidieaanvragen voor aardgasvrije wijken online gepubliceerd. In het programma doen nu 46 gemeenten mee met een 'proeftuin

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) heeft op verzoek van het Rijk en de decentrale overheden onderzoek gedaan naar de vraag welke extra uitvoeringskosten decentrale overheden hebben ten gevolge

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een aantal maatschappelijke partijen - waaronder HIER - uitgenodigd om met een reflectie te komen op cruciale zaken in het

Het Programma Aardgasvrije Wijken en de Participatiecoalitie organiseerden op 8 december 2020 de tweede online-bijeenkomst “Help, we moeten samenwerken aan aardgasvrij”. Centraal stond de vraag hoe

De energietransitie is gebaat bij een brede maatschappelijke betrokkenheid. Maar… ‘de jongere’ denkt en doet nog niet erg actief mee in de reguliere participatieprocessen van gemeenten en regio’s. En

De ontwikkeling van een opschaalbare aanpak aardgasvrije wijken staat nog in de kinderschoenen. De proeftuinen helpen wel om zicht te krijgen op de aard en omvang van de knelpunten. Zo kunnen deze

De transitie naar aardgasvrij wonen vraagt nogal wat. Voor zowel bewoners als veel organisaties en bedrijven is het een relatief nieuw thema. De benodigde kennis en techniek voor aardgasvrij wonen

De Participatiecoalitie heeft praktijkervaringen en concrete voorbeelden verzameld van beleidsteksten over bewonersparticipatie en de invulling van 50% lokaal eigendom bij de opwek van duurzame

Het creëren van maatschappelijke betrokkenheid bij de Regionale Energie Strategie (RES) verkeert nog in een beginstadium. Dat is de breed gedragen conclusie van de tussentijdse analyse van het

De meeste gemeenten stellen voorwaarden aan zon- en windprojecten, zodat hun bewoners meeprofiteren van lokaal opgewekte energie. Steeds vaker mikken ze op 50% lokaal eigendom zoals in het

Alle RES-regio’s (Regionale Energiestrategie) vinden het belangrijk dat de belangen van burgers meegenomen worden in de plannen. Maar hoe je dat daadwerkelijk organiseert is een tweede. De RES

Siward Zomer is bestuurder van de Europese Federatie van energiecoöperaties REScoopEU, directeur van ODE Decentraal (branchevereniging van energiecoöperaties) en voorzitter van coöperatieve vereniging

Met hun beleid kunnen gemeenten erop sturen dat de omgeving meeprofiteert van lokale energieprojecten en erbij betrokken wordt. Ook versterken ze hiermee de positie van lokale initiatiefnemers ten

Om bewoners te ondersteunen bij de verduurzaming van hun huis heeft de overheid de standaard voor woningisolatie ontwikkeld. Je krijgt hiermee inzicht in wat als goede en toekomstvaste maatregelen

Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ollongren heeft de Tweede Kamer op de hoogte gebracht van de voortgang in het Programma Aardgasvrije Wijken. In een kamerbrief deelt ze welke

Om de doelstelling uit het Klimaatakkoord voor warmtenetten haalbaar te maken, moet de aanpak van het Programma Aardgasvrije Wijken in de komende kabinetsperiode worden omgezet in een structurele

Na tweeënhalf jaar polderen zijn de 1.0 versies van de 30 Regionale Energiestrategieën (RES) in Nederland klaar. Nu is het aan de gemeenteraden, Provinciale Staten en waterschapsbesturen om ze

Om lokale energiecoöperaties tot bloei te laten komen, is een nieuw speelveld nodig. Het oude model -marktpartijen domineren, overheden reguleren – voldoet niet meer. In plaats van passief vanaf de

Energieregio's zijn druk met het behalen van de klimaatdoelstellingen, maar veel burgers willen geen windmolen in hun 'achtertuin'. Zoals veel inwoners in Deventer. Op minder dan 500 meter van hun

Hoe zorg je dat inwoners en belanghebbenden financieel kunnen deelnemen aan een zon- of windproject in hun omgeving? De provincie Zuid-Holland en Energie Samen brachten in kaart wat overheden kunnen

Het nieuwe kabinet zal naar de huidige doelstelling van 49% verhogen naar 55% minder broeikasgas in 2030 en nul uitstoot in 2050 zoals de Europese Commissie wil. Het rapport ‘Bestemming Parijs’ van de

Aan het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) van het ministerie van BZK doen inmiddels 46 gemeenten mee. Eerder onderzocht TNO wat bewoners beweegt of juist afremt hun woning aardgasvrij te maken. In

Er staan nog minstens 30 coöperatieve zonneparken klaar voor de start, zo laat de Lokale Energie Monitor 2019 zien. Alle vergunningen zijn verleend, de subsidie is toegekend, de financiering is rond

In de warmtetransitie ligt voor de waterrijke gemeente Uitgeest een warmtenet op basis van aquathermie voor de hand. Maar hoe kom je van idee tot breed gedragen, kostenefficiënte oplossing? Vera van

In het noorden van Nederland, op Ameland, gloort het grootste zonnepark van Nederland. Ruim 23.000 zonnepanelen telt het park van 10 hectare, dat op het terrein van het vliegveld van Ballum is

In opdracht van HIER opgewekt heeft de Universiteit van Utrecht onderzoek gedaan naar de maatschappelijke impact die lokale energiecoöperaties in Nederland op lokaal niveau kunnen hebben en hoe deze

Lokale warmte-initiatieven spelen een belangrijke rol bij het halen van de doelstelling uit het Klimaatakkoord om huizen aardgasvrij te maken. Belangrijkste reden: een warmtenet vereist vaak ook

Het Klimaatakkoord streeft naar 35 TWh opwek van duurzame energie op land in 2030. Met daarbij de ambitie van 50% in eigendom van de lokale omgeving. Maar hoe pak je zo’n grootschalig coöperatief

Een belangrijk doel van burgercoöperaties die windprojecten ontwikkelen, is dat de baten ten goede komen aan de lokale gemeenschap. Coöperaties moedigen bewoners aan om lid te worden en op die manier

De ontwikkeling van een wind- of zonnepark is een complex proces. Niet alleen op technisch en financieel vlak. Juist ook in het betrekken van de omwonenden, grondeigenaren, natuurorganisaties en

Werk je aan plannen voor een coöperatief zon- of windproject om samen duurzame energie op te wekken? Dan is het belangrijk om te weten of er voldoende capaciteit is op het elektriciteitsnet in jouw

De doelstellingen zijn ambitieus. Aardgasvrij in 2030. Dat vereist een forse warmtetransitie die op lokaal niveau haar beslag moet krijgen. Energiecoöperaties kunnen en moeten hierin een baanbrekende

In Denemarken zijn coöperatieve warmtenetten heel gebruikelijk. In ons land zoeken we naar mogelijkheden voor meer draagvlak. Hier liggen kansen voor coöperatieve warmte. Echter, de situatie is hier

Op vrijdag 31 januari komen in Utrecht 40 koplopers in de warmtetransitie bijeen voor de laatste HIER opgewekt kennissessie warmte van een serie van 4. Thema: de governance van een wijkwarmtebedrijf

In de beleidskaders over duurzame energie leggen gemeenten randvoorwaarden en uitgangspunten vast voor het ontwikkelen van zonnevelden en windmolens. Bijvoorbeeld over waar ze mogen komen, hoe

Gemeentelijke beleidskaders spelen een doorslaggevende rol in het streven uit het Klimaatakkoord naar 50% eigendom van de lokale omgeving bij de opwekking van duurzame energie. Een lokaal beleidskader

De EU stelt hogere klimaatdoelen aan de Nederlandse mobiliteit, gebouwde omgeving en landbouw – de sectoren die niet onder het bestaande Europese emissiehandelsysteem vallen. De nieuwe

Het vertrouwen van bewoners in de warmtetransitie kan groeien als hun rechten als consumenten gewaarborgd zijn. De ACM ziet toe op deze rechten en doet daarom aanbevelingen in de paper 'Waarborgen

Je bent als bewonersinitiatief op het punt aangekomen dat je samen met de gemeente goede afspraken op papier hebt gezet over de samenwerking richting een aardgasvrije toekomst. Maar nu volgt het

Om zonnepanelen bij huiseigenaren verder te stimuleren, is de gemeente Tilburg dit jaar gestart met Zon op je dak Tilburg. Bijzonder aan deze aanpak is dat inwoners, ongeacht inkomen, bij de gemeente

“Als lokale overheid kun je maar een paar dingen: proberen mensen te verleiden en te stimuleren meer duurzame energie te gebruiken, afspraken maken met ontwikkelaars en woningcorporaties en zelf het

Hoe kun je als lokale overheid zonnepanelen op daken stimuleren? HIER opgewekt spreekt hierover met verschillende partijen. Zo ook met de provincie Zuid-Holland. Zij wil in de toekomst zoveel mogelijk

Hoe zorg je ervoor dat de natuur en het aanleggen van zonne- en windparken in het landschap harmonieus samen gaan? En welke rol spelen gemeenten daarin? De Natuur en Milieufederaties hebben een

Zonneparken en windmolens die in handen zijn van slechts één projectontwikkelaar zijn verleden tijd. Toekomstige projecten komen zoveel mogelijk in eigendom van de lokale gemeenschap. Hiervoor is het

Er komen steeds meer duurzame energieprojecten in het land land bij, maar de energie-infrastructuur is daar nog niet op aangepast. De kabels op het elektriciteitsnet zijn momenteel op veel plekken te

Energie opwekken en verbruiken gaat tegenwoordig een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen en wekken we steeds meer duurzame energie

De consultatie over het wetsvoorstel dat de gemeenteraad de bevoegdheid geeft om een wijk aardgasvrij te maken is van start. Het gaat daarbij om wijzigingen van de Omgevingswet en de Gaswet (en in de

In deze eerste aflevering van het vierde seizoen van ‘HIER opgewekt, de podcast’ blikt podcastmaker Maarten Dallinga terug op tien jaar lokale energie-initiatieven. Op 30 maart wordt namelijk de

Eén op de vijf huiseigenaren kan de verduurzaming van de eigen woning niet betalen. Dat concludeert de Nederlandse Bank (DNB) in een analyse van de financiering van de verduurzaming van de

De gemeente Groningen wil in 2035 CO ₂ -neutraal zijn, en dat alle duurzame energie dan in de gemeente zelf wordt opgewekt. In het beleidskader Zon op daken 2021-2025 stelt de gemeente zichzelf het

Waterschappen zijn van oudsher gericht op samenwerken, maar samenwerken met energie coöperaties of andere initiatiefnemers in de energietransitie, roept verschillende nieuwe beleidsmatige of

Het is van doorslaggevend belang dat gemeenten, energiecoöperaties en projectontwikkelaars goed samenwerken. Dat is nodig om de Klimaatakkoord-ambitie van 50% hernieuwbare energie in eigendom van de

Sta je aan de start van samenwerken met de gemeente, een bewonersinitiatief, een projectontwikkelaar of een andere partij? Of wil je een bestaande samenwerking verstevigen? Dan zit je met deze toolbox

Aflevering twee van het vierde seizoen van ‘HIER opgewekt, de podcast’. Podcastmaker Maarten Dallinga is bij de tiende editie van het Evenement HIER opgewekt en staat met inspirerende sprekers stil

Door de snelle ontwikkeling van duurzame energie wordt het steeds moeilijker om door wind en zon opgewekte energie op te nemen in het elektriciteitsnet. Op veel plekken in het land is deze

Het is een behoorlijke uitdaging om tot een gedragen wijkuitvoeringsplan aardgasvrij te komen. Het formele besluitvormingstraject van gemeenten is een belangrijke bouwsteen. Het geeft echter nog geen

De Participatiecoalitie sprak 70 bewonersinitiatieven en 5 gemeenten over hun ervaringen met samenwerken in de warmtetransitie. Ze komen steeds vaker tot afspraken op papier, en zijn het vaak eens

De warmtetransitie is een complexe opgave waarin veel samengewerkt moet worden. Eén van de belangrijke samenwerkingen is die tussen gemeente en bewonersinitiatief. Om de verschillende perspectieven te

Het Programma Aardgasvrije Wijken heeft haar derde voortgangsrapportage naar buiten gebracht. Daarin staan de resultaten en leerpunten van de proeftuinen uit het programma beschreven. De

Het is hard nodig om het verduurzamen van de gebouwde omgeving te versnellen. Het Rijk heeft daarvoor het beleidsprogramma van de komende jaren naar buiten gebracht. De prioriteit ligt bij energie

Hoe zorg je dat eigenaar-bewoners investeren in aardgasvrije maatregelen voor hun woning? In de Wijk van de Toekomst Ermelo zoeken de gemeente en wijkbewoners samen naar mogelijkheden. Onder het credo

Gemeente Zuidplas is druk bezig met plannen vormen om alle wijken uiterlijk 2050 aardgasvrij te maken. En dat gebeurt niet alleen op het gemeentehuis. Inwoners worden actief uitgenodigd om mee te

In het Klimaatakkoord staat dat 50% van de energieproductie eigendom moet zijn van de lokale omgeving om het draagvlak voor de energietransitie te versterken. Voor energiecoöperaties de vraag hoe ze

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat voor grootschalige opwek van hernieuwbare elektriciteit op land gestreefd wordt naar 50% eigendom van de lokale omgeving. Wat is 50% lokaal eigendom, wat

De Participatiecoalitie, NVDE, VNG, en NPRES onderzoeken samen hoe de samenwerking tussen gemeenten, energiecoöperaties en projectontwikkelaars zo goed mogelijk kan verlopen. In dat kader publiceren

Veel gemeenten stimuleren woningeigenaren om hun energiegebruik in huis te beperken. Met bijvoorbeeld isolatie en warmtepompen valt vaak flink te besparen op de maandelijkse energielasten. Zeker voor

De Oranjewijk in Leeuwarden gaat in 2030 van het gas af. Hoe? Die keuze wordt bewust nog niet gemaakt. Maar dat betekent niet dat energiecoöperatie Nieuwe Energie Oranjewijk tot die tijd achterover

Uit de Participatiemonitor 'Participatie hernieuwbare energie op land 2021' blijkt dat het aandeel lokaal eigendom bij energieprojecten nagenoeg gelijk is gebleven aan de voorgaande kalenderjaren. Er

In de afgelopen jaren stelden dertig energieregio’s een zogeheten Regionale Energiestrategie op, of kortweg RES. Dat zijn belangrijke documenten, want gezamenlijk beschrijven ze de plannen voor

Een zonne- of windpark realiseren waar álle bewoners achter staan? Dat is bijna onmogelijk, weerstand is er altijd wel. Maar je kan duurzame energieprojecten natuurlijk wel zo interessant mogelijk

De energietransitie van fossiele naar hernieuwbare energie is nodig om de CO2-uitstoot te verminderen en klimaatverandering tegen te gaan. Naast veel windturbines op zee en zonnepanelen op daken

De file op het elektriciteitsnet (netcongestie) is maatschappelijk niet meer weg te denken. Installateurs krijgen steeds vaker vragen van klanten over een goede inpassing van zonnepaneleninstallaties

Het plan van het Traais Energie Collectief om als coöperatie een eigen lokaal warmtenet te ontwikkelen wordt stap voor stap werkelijkheid. In 2018 ontving de gemeente Drimmelen subsidie van het

Een coöperatief windpark komt niet zomaar van de grond. Sterker nog: zonder nauwe samenwerking tussen energiecoöperatie, gemeente en ontwikkelaar zijn dergelijke projecten gedoemd te mislukken. Bij

Het PBL verwacht dat de CO2-uitstoot daalt van 24,5 megaton in 2021 naar 18,2 megaton in 2030 (met een onzekerheid van 3 megaton). Dat is 8 megaton meer dan de doelstelling. Het aardgasverbruik in

Sinds februari 2023 is Nederland een nieuwe helpdesk rijker: de Helpdesk Zonopwek. Decentrale overheden als RES-regio’s, provincies, waterschappen en gemeenten kunnen bij deze helpdesk terecht voor

In een goede samenwerking versterken publieke, coöperatieve en private partijen elkaar op de energiemarkt, en versnellen ze gezamenlijk de transitie naar duurzame energie. Gemeentes en provincies

Wat is goede participatie? Dat staat centraal in een whitepaper van de NEN (Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut), in samenwerking met Energie Samen. Bij het maken van ruimtelijk

Het aantal zonnepanelen op daken groeit de laatste jaren sterk. Daardoor kan het in steeds meer buurten voorkomen dat het laagspanningsnet het op bepaalde momenten niet meer aankan. Dat heeft als

Onze laagspanningsnetten zijn niet berekend op de grote hoeveelheden elektriciteit uit zonnepanelen, hybride warmtepompen en voor elektrische laadpalen, stelt Sible Schöne, adviseur bij HIER. Hij

Als gevolg van een grotendeels vol elektriciteitsnet ontstaan op steeds meer plekken congestieproblemen op het middenspanningsnet, waardoor windmolens en zonnepanelen niet meer overal aan te sluiten

Wil je weten wat in een wijk het energiegebruik is, of wat de energielabels van woningen zijn? Of juist liever wat de gemiddelde inkomens zijn? Met de Dataviewer Energietransitie Gebouwde Omgeving

Onder meer door de snel stijgende energieprijzen schieten buurtinitiatieven op het gebied van energiebesparing in heel Nederland als paddenstoelen uit de grond. Wat gaat daarbij goed en wat kan beter

25% van de Nederlandse bevolking is jonger dan 25 jaar. Hoe geef je jongeren een plek in een participatieproces? En wijkt hun mening en houding daadwerkelijk af van die van de gemiddelde Nederlander

Het aantal coöperatieve wind- en zonneparken groeit. Zo blijkt uit de jaarlijkse Lokale Energie Monitor. Deze initiatieven illustreren de actieve maatschappelijke betrokkenheid van burgers bij de

Een aardgasvrij-initiatief begint vaak bij een of enkele bewoners, maar de transitie is uiteindelijk van iedereen in de wijk. Hoe kom je tot een breed gedragen initiatief? Dit vergt allereerst een

Gelegen op een heuvel in Oost-Wageningen bevindt zich de Benedenbuurt: een groene, ruim opgezette wijk waar enkele groene, ruimdenkende bewoners een initiatief zijn gestart om de buurt van het gas af

Bij vraagstukken over nieuwe warmtevoorziening zijn vaak de koplopers en tegenstanders duidelijk aanwezig, maar van een grote groep mensen die daar tussenin zit hoor je veel minder. Veel

Steeds meer mensen besparen energie, maar een grote groep komt minder snel in beweging. Hoe kom je bij die mensen achter de voordeur? Hoe raak je in gesprek en help je ze bij het overgaan tot

Er bestaan verschillende manieren waarop burgers mee kunnen doen met collectieve zonprojecten. Op basis van die participatievormen categoriseren wij zonprojecten in de Lokale Energie Monitor in drie

Energie uit zon en wind worden beschouwd als de twee meest voor de hand liggende opties voor CO2-emissievrije opwek in Nederland op de lange termijn. In alle recente scenario's is er een substantiële

Tot een paar jaar geleden stonden de inkomsten van energiecoöperaties bij voorbaat vrijwel vast. Sindsdien heeft onrust zich meester gemaakt van de energiemarkten, waardoor het voor coöperaties lastig

Er zijn steeds meer mogelijkheden voor het opwekken van duurzame energie bij monumenten en historische gebouwen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een handige overzichtspagina gemaakt

De Natuur en Milieufederaties en Natuur & Milieu hebben een checklist opgesteld voor de omgang met natuurwaarden bij initiatieven voor grondgebonden zonne-energie. Het initiatief hiertoe komt voort

De energie- en klimaatopgave waar Nederland voor staat is enorm. Uit alle scenario's blijkt dat zonnevelden daar deel van uitmaken. Inmiddels worden gemeenten overspoeld met aanvragen. Dat is

De gemeente Moerdijk heeft specifieke regels opgesteld voor zonnepanelen op monumenten en in het beschermd stadsgezicht van Willemstad (Noord-Brabant). In het nieuwe beleid ‘Zonnepanelen voor

Wie door het centrum van Amersfoort loopt, ziet direct waarom het een echte monumentenstad is. Met zijn middeleeuwse kern, oorspronkelijke stratenpatroon, gevelwanden, oude daken en waterlopen trekt

Er zijn nog maar weinig parkeerruimtes in Nederland waar je een overkapping met zonnepanelen vindt – ook wel 'solar carports' genoemd. Terwijl daar veel potentie ligt om zonne-energie op te wekken

In 2020 is er 3.451 MW aan zonnepanelen bijgeplaatst in Nederland. Eind 2020 stond er in Nederland 10.717 MW (10,7 GW) aan operationeel zonvermogen, te verdelen in ruim 6,1 GW grootschalige en 4,6 GW

Holland Solar, de belangenbehartiger van de Nederlandse zonne-energiesector, heeft de Gedragscode Zon op grote daken gepresenteerd. Hiermee worden duidelijke eisen gesteld aan de installatie van een

Landelijk heeft 25% van alle basis- en middelbare scholen zonnepanelen op het dak. Dit is al een stap, maar waarom hebben nog niet álle scholen zonnepanelen? Roebyem Anders richtte precies met deze

Plannen voor zonneweides stuiten regelmatig op verzet, zeker omdat de daken van bedrijfspanden in de omgeving nogal eens leeg blijven. Slechts twaalf procent van de bedrijfsdaken ligt op dit moment

Coöperaties met windenergieprojecten hebben op verschillende manieren met de gemeente te maken. De wijze van samenwerken hangt af van de rol die een gemeente heeft. Dat kan zijn: De gemeente

De Natuur- en Milieufederaties pleiten voor projecten die 'drievoudig duurzaam' zijn: opwekking van duurzame energie, zorgvuldige inpassing in de natuur en leefomgeving en participatie van de omgeving