Stoppen met aardgas, zo krijg je ook je bewoners mee

In een reeks artikelen laten we partijen aan het woord die voor hun vakgebied antwoord geven op de vraag: “Hoe communiceer je op een slimme manier met bewoners over aardgasvrij wonen?”. Het tweede artikel is van Sylvia Klop van Code C, een communicatiebureau gespecialiseerd in duurzame projecten. Ze geeft tips over het informeren en betrekken van bewoners bij de energietransitie.

Vier tips voor het informeren over aardgas en alternatieven

Bij bewoners roept ‘geen aardgas meer’ veel vragen op. Welke mogelijkheden en alternatieven zijn er? Welke financieringen en ondersteuningen biedt de gemeente aan? Hoe gaat mijn huis er straks uitzien? En wanneer gaat er iets veranderen? 

Tip 1: Heldere informatie en duidelijke communicatie is belangrijk. Maar wat als je niet alle antwoorden kunt geven op de vragen die er zijn? Vertel dat je niet alle antwoorden hebt en ben transparant in de onzekerheid en onduidelijkheid die er nog is. Wacht niet met communiceren tot je alle antwoorden kunt geven.

Tip 2: Blijf consequent in je communicatie. Gebruik één heldere (kern)boodschap en blijf deze herhalen. Het is belangrijk om begrijpelijke taal te gebruiken, bijvoorbeeld op taalniveau B1. Je kunt er als gemeente voor kiezen om de samenwerking te zoeken met de woningcorporaties en de netbeheerder. Gezamenlijk een communicatieaanpak opstellen met een eenduidige boodschap kan een enorme winst zijn. Bewoners horen dan namelijk van alle partijen hetzelfde verhaal.

Tip 3: Koppel duurzame projecten aan elkaar (energiestrategie, wijkaanpakken, warmtevisie, en ook de omgevingsvisie). Dat vraagt ook om meer interne samenwerking. 

Tip 4: Maak het zichtbaar met bijvoorbeeld een website waar bewoners hun informatie kunnen halen. Presenteer hier de laatste stand van zaken en maak het makkelijk voor mensen om zich aan te melden om mee te praten.

Luisteren en wederzijds begrip

Goed informeren (zenden) is enorm belangrijk tijdens de overgang, maar vergeet niet om met de bewoners in gesprek te gaan en te luisteren naar elkaar. Het uiteindelijke doel is om wederzijds begrip te creëren. Dit verdien je als gemeente of organisatie terug in de vorm van draagvlak verderop in het traject. Goede participatie zo vroeg mogelijk in het proces legt de fundering voor de komende jaren.

Anders gezegd; als je nu niet goed naar mensen luistert, en niet genoeg ruimte geeft aan hun ideeën en weerstand, dan krijg je dat later in het proces heel hard terug. Daarom is het belangrijk om nu veel zorg en aandacht te besteden aan bewoners, want een tweede kans op een open (eerste) indruk krijg je niet meer.

Participatie kan op verschillende niveau’s. Dus als het voor veel mensen nog te complex is laat dan de technische mensen vooral meedenken. En doe onderzoek naar hoe en wanneer mensen het liefst betrokken willen worden.

Begrijpen, voor begrepen willen worden

Een bekend aandachtspunt bij participatietrajecten is dat bewoners het gevoel hebben dat hun mening er toch niet toe doet. Ze zijn sceptisch omdat ze het gevoel hebben dat alles toch al besloten is. Dit gevoel is weg te nemen of te voorkomen door te luisteren én hen te begrijpen.

• Niet doen: in discussie gaan als hun standpunten niet overeenkomen met die van de gemeente. Probeer hen niet te overtuigen om het anders te zien. Want dan bevestig je alleen maar dat hun mening er niet toe doet.
• Wel doen: achterhaal wat ze denken en waarom. Vraag door. En vat alles letterlijk samen om te checken of je alles goed hebt begrepen. Zonder er een eigen mening aan toe te voegen. Luisteren, doorvragen en samenvatten. Zo voelen bewoners zich begrepen.

Een andere kijk op weerstand

Weerstand is sowieso te verwachten. Hoe eerder je alle meningen serieus neemt, des te groter is de kans dat bewoners constructief zullen bijdragen en des te meer tijd er overblijft om de verschillende verwachtingen te managen in een open en transparant traject.

Ga juist op zoek naar weerstand. Want weerstand is betrokkenheid. We zouden het met elkaar meer moeten waarderen. Want er kunnen een hoop creativiteit en goede oplossingen uit voort komen. En zodra je zelf actief richting de weerstand beweegt kun je er grip op houden. Door weerstand te negeren en de rug toe te keren verdwijnt het niet.

Online participatie

In onze samenleving krijgen op afstand werken en online oplossingen een meer permanentere plek. Waar enquêtes, webinars met chat-sessies en videocalls mooie middelen zijn om vragen en zorgen in kaart te brengen, bieden ze weinig mogelijkheden om de verdieping op te zoeken. Met het juiste proces en passende tools is het mogelijk om online écht met elkaar in gesprek te gaan en te werken aan wederzijds begrip.

Dit tweede artikel werd geschreven door Sylvia Klop Code C.

Het eerste artikel in deze reeks De energietransitie als kans voor de openbare ruimte van Iris Cockx van Planterra lees je hier