Zon- en windenergie
Lokale energie-initiatieven zijn onmisbaar in de energietransitie. Hoe werk je met hen samen en hoe betrek je bewoners. Wat is lokaal eigendom en hoe leg je dat vast in beleid?
Handreiking rolverdeling
Om een energieproject met lokaal eigendom van de grond te krijgen, is goed samenspel tussen de projectpartners essentieel.
De laatste artikelen
"Stop met participatie, ga voor mede-eigenaarschap." Hoe je de energietransitie wél van bewoners maakt
Als gemeente samenwerken met energiecoöperaties: de basics
Aandacht voor constructieve samenwerking tussen gemeenten en energiecoöperaties is essentieel om de uitvoering van de lokale energietransitie te laten slagen. Wat zijn succesfactoren en hoe pak je het
RVO: handreiking samenwerken met energiecoöperaties voor gemeenten
Goed samenspel tussen gemeenten en bewonersinitiatieven in de energietransitie blijft belangrijk. Beiden partijen hebben er baat bij dat de samenwerking soepel verloopt. Rijksdienst voor Ondernemend
Monitor Financiële Participatie 2022: lokaal eigendom neemt in absolute zin toe
In de derde editie van de Monitor Financiële Participatie wordt de balans opgemaakt van het aandeel hernieuwbare energie (wind en zon) op land. Net als de Participatiemonitor in 2020 en 2021, is de
WARM studie EBN: geothermie heeft veel potentie
Aardwarmte heeft veel potentie om op kosteneffectieve wijze bij te dragen aan de warmtetransitie van de gebouwde omgeving. Dat is de belangrijkste conclusie van de WARM studie voor de gebouwde
Wat het demissionaire kabinet wil doen om zonne-energie duurzaam te laten groeien
Op 6 juli 2023, een dag voor de val van het kabinet Rutte IV, verstuurde minister Jetten van Klimaat en Energie zijn tweede 'zonnebrief' naar de Tweede Kamer. Hierin beschrijft hij de uitdagingen voor
Lokale Energie Monitor Zuid-Holland 2022
Met de Lokale Energie Monitor geeft Klimaatstichting HIER al acht jaar inzicht in de lokale energie-initiatieven in Nederland. Op basis van de monitor over 2022 heeft onderzoeker Anne Marieke
Met participatie bereik je niet iedereen: Raad voor het openbaar bestuur ziet kansen maar ook risico’s
Hoe lukt het Nederland om drastisch minder aardgas te gaan verbruiken? Met het oog op het klimaatakkoord moeten we allemaal kijken naar alternatieven. Maar waar ligt de bal: bij de burger of bij de
Inpassing van zonne- en windparken: de stand van zaken bij gemeenten
Er komen steeds meer zonneparken en windparken in ons land. Gemeenten kunnen de ontwikkelingen niet langer alleen volgen, maar moeten beslissen hoe ze hiermee om gaan. Hoe worden energieparken in het
Leading from the Niche: Insights from a Strategic Dialogue of Renewable Energy Cooperatives in The Netherlands
Kan de coöperatieve beweging de energietransitie naar een duurzame toekomst leiden? Hoe kan transitiemanagement de lokale beweging in Nederland ondersteunen? Antonia Proka, Derk Loorbach en Matthijs
Handreiking Regionale Energiestrategieën
Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt het nationaal Klimaatakkoord gesloten, de Nederlandse uitwerking van de internationale klimaatafspraken
Scriptie: The contribution of Local Energy Cooperatives to the Energy Transition in The Netherlands
Deze masterscriptie geeft antwoord op de vraag: 'Hoe kunnen lokale energiecoöperaties bijdragen aan de energietransitie in Nederland?' Het onderzoekrapport is geschreven in het Engels. In dit artikel
Wat is de Regionale Energiestrategie?
Het uitgangspunt van het Klimaatakkoord is dat de uitstoot van CO2 in 2030 met 49% moet worden verminderd, en op de lange termijn met minimaal 95% (in 2050). Aan vijf tafels zijn daarvoor afspraken
HIER opgewekt, de podcast SE2 #3 - Samenwerking
Bij wind- en zonprojecten is 50% eigendom van de lokale omgeving het streven. Steeds vaker werken lokale initiatieven gelijkwaardig samen met ontwikkelaars van wind- en zonprojecten. Hoe ziet zo’n
HIER opgewekt, de podcast SE2 #4 - De energie-infrastructuur van nu naar 2050
Zonneparken en windmolens worden vaak gepland op plekken in het land waar weinig capaciteit op het elektriciteitsnetwerk beschikbaar is. De wensen van burgercoöperaties en ontwikkelaars sluiten niet
Luistertip: Siward Zomer over energiecoöperaties in context van het Klimaatakkoord
Meer weten over energiecoöperaties binnen de context van het Klimaatakkoord? Luister de podcast van Studio Energie met Siward Zomer van Energie Samen. Ga naar de podcast
De Friese ZonneWIJzer wijst de weg bij zonne-energie op land
De Friese Milieufederatie (FMF) heeft De Friese ZonneWIJzer ontwikkeld. Een handreiking voor gemeenten en ontwikkelaars bij het ontwikkelen van zonneweides. Ook kan het worden gebruikt als input voor
Scriptie: A first step towards societal change. How Energy Democracy could be a step towards Economic Democracy
Deze (Engelse) masterscriptie geeft antwoord op de vraag: ‘In hoeverre kan Energy Democracy een eerste stap richting Economic Democracy zijn? ’ Deze theoretische scriptie probeert een toevoeging te
Zicht op de praktijk: gerealiseerde windparken in 2019
Er zijn vijf nieuwe burgerwindparken gerealiseerd in 2019. We geven hieronder een korte beschrijving van elk project. Het geeft een beeld van de wijze waarop coöperaties en hun partners invulling
Nieuwe windparken in de pijplijn
De Lokale Energie Monitor 2019 laat zien dat er nog 33 windparken in de pijplijn zitten, waarvan een aanzienlijk aantal waarschijnlijk in de eerste helft van 2020 kan starten met de bouw. We
Hoe houd je de baten van een windpark lokaal?
Een windpark levert niet alleen opbrengsten op in de vorm van groene stroom, maar zorgt bij een positieve business case ook voor een geldelijke winst. Hoeveel hiervan komt eigenlijk beschikbaar voor
Steven Volkers, Grunneger Power: "50% eigendom kunnen we halen"
Het staat in het (ontwerp) Klimaatakkoord: alle nieuwe duurzame energieprojecten zouden voor de helft in eigendom moeten komen van de omwonenden en lokale kleine bedrijven. Dat is best een hoge
Hoe neem je de stem van inwoners mee in de RES? Tips voor raadsleden, provinciale statenleden en waterschapsbesturen
In het Klimaatakkoord staat dat gemeenten, provincies en waterschappen een Regionale Energiestrategie (RES) dienen op te stellen. Op dit moment wordt per regio (30 in totaal) gewerkt aan een
Klimaatakkoord: Participatie en 50% eigendom van de lokale omgeving
Het grote thema voor de coöperaties in het Klimaatakkoord is participatie van burgers in de energietransitie. Iedereen moet mee kunnen doen. Dit is geconcretiseerd in voorwaarden voor participatie van
Omwonenden betrekken bij een windproject: geleerde lessen van Energie A16
Langs de A16 in West-Brabant werken bewoners, organisaties, ontwikkelaars en overheden samen aan het realiseren van 28 windmolens. Een geslaagd project, want de omwonenden staan achter de bouw van het
Publicatie: Samen Wérkt
Hoe gaat het met samenwerkingen tussen gemeenten en lokale duurzame energie-initiatieven? Lees in de brochure Samen Wérkt het verhaal van beide kanten. De één is verder dan de ander. Wat gaat er goed
Gemeente Bergen legt rode loper uit voor energie-initiatief
Bergen wil in 2030 een energieneutrale gemeente zijn en zet volop in op lokale duurzame opwekking. Burgerinitiatief Bergen Energie is haar partner in crime bij het realiseren van die doelstelling
Lokale samenwerking krijgt vorm
Op verschillende plekken slaan ondernemers, inwoners en de gemeente de handen ineen om samen te werken aan verduurzaming. In Hof van Twente en Zeist pakken ze dit heel professioneel aan. Wat kunnen
Samenwerken met de gemeente
Energiecoöperaties weten hun weg naar de gemeente aardig te vinden. Bijna een kwart (24%) werkt op een manier samen met hun gemeente. Deze samenwerking wordt gemiddeld gewaardeerd met een 7,3 (Lokale
Het aanpassingsvermogen van voorstaande Nederlandse gemeenten in de energietransitie
De Nederlandse overheid daagt de Nederlandse samenleving uit om zich in te zetten en samen te werken voor de energietransitie. Dit onderzoek gaat in op de ruimte die burgers, bedrijven
Samenwerking coöperaties en gemeenten verzilvert kansen lokale duurzame energie
Samenwerking tussen coöperaties en gemeenten bij de opwekking van lokale duurzame energie is nodig. Maar hoe doe je dat en hoe verzilver je de kansen voor lokaal opgewekte duurzame energie? RVO.nl
Succesvolle financiële participatie bij energieprojecten
Verdeel de lusten samen met de omgeving en creëer lokaal draagvlak Je hoort en leest discussies rondom participatie of je bent direct of indirect betrokken bij de ontwikkeling van duurzame
HIER opgewekt, de podcast #1: 50% lokaal eigendom, hoe realiseren we dat?
In het Klimaatakkoord is de ambitie uitgesproken dat 50% van de grootschalige opwek van duurzame energie op land in lokaal eigendom komt. Wat is er nodig om dit te realiseren? Is het haalbaar? En zijn
Een andere aanpak in Haarlem: De Energieke Stad
In de gemeente Haarlem is gebruik gemaakt van De Energieke stad om initiatieven uit de stad aan te moedigen, actief te ondersteunen en waar mogelijk te faciliteren. In De Energieke stad keren we
De energiecoöperatie als samenwerkingspartner in de gemeentelijke energietransitie
Energiecoöperaties zijn voor gemeenten onmisbaar om te kunnen overschakelen op duurzame energie. Toch weten gemeenten nog niet altijd goed raad met coöperaties die zich aandienen op initiatief van
Onderzoek: Hoe kunnen energiecoöperaties bijdragen aan de energietransitie en wat is daarvoor nodig?
Dit onderzoek geeft antwoord op de onderzoeksvraag: Wat is de huidige bijdrage van energiecoöperaties gericht op financiële participatie en mede-eigenaarschap aan de energietransitie, welke bijdrage
Een nieuwe golf van duurzame energiecoöperaties
Energietransitie van onderop Een geslaagde energietransitie begint van onderop. Lokale energie-initiatieven, meestal in de vorm van coöperaties, brengen verbinding en daarmee draagvlak. Dat mantra
Lokale duurzame energie: het wordt nu serieus
Lokale energiecoöperaties in de samenleving ontwikkelen zich tot serieuze spelers. Waar het vroeger vooral idealistische clubs waren, worden het nu vaak professioneel georganiseerde organisaties die
Over Morgen: Maak van de Regionale Structuur Warmte geen ondergeschoven kindje
De warmtetransitie ligt voor een belangrijk deel in handen van de regisseurs: gemeenten. Maar projecten staan niet op zichzelf. Er is een hele regio om rekening mee te houden. Grote restwarmtebronnen
Mogelijkheden Burgerforum binnen de RES – Verslag inspiratiebijeenkomst
Op maandag 19 oktober 2020 hebben klimaatstichting HIER, het Nederlands Platform Burgerparticipatie en Overheidsbeleid ( NPBO), Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES), LSA bewoners en
Zeeuwse Regionale Energiestrategie gebruikt CO2-prestatieladder voor duurzaam aanbesteden in de regio
Uitgangspunt van het Klimaatakkoord is dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49% moet zijn verminderd ten opzichte van 1990, en in 2050 met 95%. Veel van de afspraken moeten in de regio worden waargemaakt
Jongeren willen hun mening inbrengen over de energietransitie: ervaringen en tips uit Brabant
Dat participatie van bewoners belangrijk is bij de energietransitie en de Regionale Energiestrategieën (RES’en), dat weten we. Maar nemen we de mening van jongeren ook genoeg mee? We spraken met Hanne
Burgerbetrokkenheid in de RES: verbeterpunten en inzet van burgerforum
Op verzoek van de onafhankelijke expertcommissie Burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid heeft de Participatiecoalitie haar analyse en aanbevelingen over burgerbetrokkenheid bij de Regionale
Format voor RES-regio's om 50% lokaal eigendom concreet te maken in de RES 1.0
In het Klimaatakkoord hebben we met elkaar afgesproken dat we ernaar streven dat 50% van de nieuwe duurzame opwekprojecten in handen komt van de bewoners in de regio. Als RES-regio heb je de taak om
HIER opgewekt, de podcast SE3 #2 - Kijken bij de buren
Hoe doen lokale energiecoöperaties het in het buitenland? We kijken naar België en Denemarken. Wat kan Nederland van deze landen leren? Met Annelies Huygen (bijzonder hoogleraar Ordening van
Jongerenparticipatie in de energietransitie: hoe organiseer je dat?
De energietransitie is gebaat bij een brede maatschappelijke betrokkenheid. Maar… ‘de jongere’ denkt en doet nog niet erg actief mee in de reguliere participatieprocessen van gemeenten en regio’s. En
Handreiking Lokaal eigendom in beleid
De Participatiecoalitie heeft praktijkervaringen en concrete voorbeelden verzameld van beleidsteksten over bewonersparticipatie en de invulling van 50% lokaal eigendom bij de opwek van duurzame
Webinar | Participatie in de RES. Creëert een burgerforum meer maatschappelijke betrokkenheid?
Het creëren van maatschappelijke betrokkenheid bij de Regionale Energie Strategie (RES) verkeert nog in een beginstadium. Dat is de breed gedragen conclusie van de tussentijdse analyse van het
Hoe neem je (50%) lokaal eigendom op in gemeentelijk beleid?
De meeste gemeenten stellen voorwaarden aan zon- en windprojecten, zodat hun bewoners meeprofiteren van lokaal opgewekte energie. Steeds vaker mikken ze op 50% lokaal eigendom zoals in het
Participatie in de RES: Burgerforum in regio Foodvalley bleek groot succes
Alle RES-regio’s (Regionale Energiestrategie) vinden het belangrijk dat de belangen van burgers meegenomen worden in de plannen. Maar hoe je dat daadwerkelijk organiseert is een tweede. De RES
Siward Zomer: "Energiecoöperatie is open en democratisch en streeft niet naar uitsluiting van mensen"
Siward Zomer is bestuurder van de Europese Federatie van energiecoöperaties REScoopEU, directeur van ODE Decentraal (branchevereniging van energiecoöperaties) en voorzitter van coöperatieve vereniging
Voorbeeld beleidskader zonne-energie Assen
Met hun beleid kunnen gemeenten erop sturen dat de omgeving meeprofiteert van lokale energieprojecten en erbij betrokken wordt. Ook versterken ze hiermee de positie van lokale initiatiefnemers ten
Brabantse Milieufederatie beoordeelt Brabantse RES’en: ‘Plannen moeten concreter, participatie kan beter'
Na tweeënhalf jaar polderen zijn de 1.0 versies van de 30 Regionale Energiestrategieën (RES) in Nederland klaar. Nu is het aan de gemeenteraden, Provinciale Staten en waterschapsbesturen om ze
Burgers niet meer buitenspel
Om lokale energiecoöperaties tot bloei te laten komen, is een nieuw speelveld nodig. Het oude model -marktpartijen domineren, overheden reguleren – voldoet niet meer. In plaats van passief vanaf de
Kijktip: Pointer – Windmolens, kans of nachtmerrie?
Energieregio's zijn druk met het behalen van de klimaatdoelstellingen, maar veel burgers willen geen windmolen in hun 'achtertuin'. Zoals veel inwoners in Deventer. Op minder dan 500 meter van hun
Handreiking Financiële Participatie: wat kunnen gemeente en provincie doen om financiële participatie van de lokale omg…
Hoe zorg je dat inwoners en belanghebbenden financieel kunnen deelnemen aan een zon- of windproject in hun omgeving? De provincie Zuid-Holland en Energie Samen brachten in kaart wat overheden kunnen
Blik op de toekomst: 30 zonneparken in de pijplijn
Er staan nog minstens 30 coöperatieve zonneparken klaar voor de start, zo laat de Lokale Energie Monitor 2019 zien. Alle vergunningen zijn verleend, de subsidie is toegekend, de financiering is rond
Bijzondere samenwerking leidt tot Zonnepark Ameland
In het noorden van Nederland, op Ameland, gloort het grootste zonnepark van Nederland. Ruim 23.000 zonnepanelen telt het park van 10 hectare, dat op het terrein van het vliegveld van Ballum is
De sociale voetafdruk van energiecoöperaties
In opdracht van HIER opgewekt heeft de Universiteit van Utrecht onderzoek gedaan naar de maatschappelijke impact die lokale energiecoöperaties in Nederland op lokaal niveau kunnen hebben en hoe deze
Zeven lessen van Windpark Krammer: hoe ontwikkel je een grootschalig coöperatief project?
Het Klimaatakkoord streeft naar 35 TWh opwek van duurzame energie op land in 2030. Met daarbij de ambitie van 50% in eigendom van de lokale omgeving. Maar hoe pak je zo’n grootschalig coöperatief
Gebiedsfondsen: laat de gemeenschap profiteren van windenergie
Een belangrijk doel van burgercoöperaties die windprojecten ontwikkelen, is dat de baten ten goede komen aan de lokale gemeenschap. Coöperaties moedigen bewoners aan om lid te worden en op die manier
Terugkijken: Webinar ‘Effectief leiderschap in omgevingsmanagement van zon- en windprojecten’
De ontwikkeling van een wind- of zonnepark is een complex proces. Niet alleen op technisch en financieel vlak. Juist ook in het betrekken van de omwonenden, grondeigenaren, natuurorganisaties en
Voorbeelden beleidskaders zonnevelden en windmolens: gemeente Leudal en Groningen
In de beleidskaders over duurzame energie leggen gemeenten randvoorwaarden en uitgangspunten vast voor het ontwikkelen van zonnevelden en windmolens. Bijvoorbeeld over waar ze mogen komen, hoe
Beleidskaders 50% lokaal eigendom: 6 voorbeelden op een rij
Gemeentelijke beleidskaders spelen een doorslaggevende rol in het streven uit het Klimaatakkoord naar 50% eigendom van de lokale omgeving bij de opwekking van duurzame energie. Een lokaal beleidskader
Gemeente Tilburg ondersteunt lage inkomens bij het plaatsen van zonnepanelen
Om zonnepanelen bij huiseigenaren verder te stimuleren, is de gemeente Tilburg dit jaar gestart met Zon op je dak Tilburg. Bijzonder aan deze aanpak is dat inwoners, ongeacht inkomen, bij de gemeente
Wethouder Nijmegen: ‘Als overheid moeten we verleiden en faciliteren, maar mogen we ook wel eens wat meer druk zetten’
“Als lokale overheid kun je maar een paar dingen: proberen mensen te verleiden en te stimuleren meer duurzame energie te gebruiken, afspraken maken met ontwikkelaars en woningcorporaties en zelf het
Provincie Zuid-Holland geeft subsidie voor zonnepanelen op grote daken
Hoe kun je als lokale overheid zonnepanelen op daken stimuleren? HIER opgewekt spreekt hierover met verschillende partijen. Zo ook met de provincie Zuid-Holland. Zij wil in de toekomst zoveel mogelijk
Podcast: Hoe zorg je als beleidsmaker voor een natuurinclusieve energieopwek?
Hoe zorg je ervoor dat de natuur en het aanleggen van zonne- en windparken in het landschap harmonieus samen gaan? En welke rol spelen gemeenten daarin? De Natuur en Milieufederaties hebben een
Handreiking rolverdeling bij het ontwikkelen van zonneparken en windmolens met lokaal eigendom
Zonneparken en windmolens die in handen zijn van slechts één projectontwikkelaar zijn verleden tijd. Toekomstige projecten komen zoveel mogelijk in eigendom van de lokale gemeenschap. Hiervoor is het