Er is veel discussie over de inzet van biomassa bij warmtenetten. Volgens tegenstanders is dit gebruik schadelijker voor het klimaat dan het verbranden van steenkool, laat staan aardgas. Wim Turkenburg, Leo Meyer en Sible Schöne leggen uit waarom zij vinden dat biomassa duurzaam is, als de juiste keuzes worden gemaakt.
In de praktijk is nog geen duurzaam alternatief beschikbaar voor biomassa
"Warmtebedrijven kiezen voor biomassa omdat er op dit moment, in de praktijk geen duurzaam alternatief is. Geothermie is op veel plaatsen (nog) niet beschikbaar. De hoeveelheid groene stroom is nog beperkt. En dat geldt helemaal voor groen gas en waterstof. Tegelijkertijd groeit de weerstand tegen de inzet van houtpellets in bijvoorbeeld de biomassacentrale in Diemen."
Oude bomen stoten CO2 uit
"Stel dat in de centrale biomassa wordt verbrand dat uit een volwassen bos is gehaald. Een volwassen bos stoot jaarlijks bijna evenveel CO2 uit als dat het opneemt. Jonge bomen halen voor hun groei CO2 uit de lucht. De CO2 wordt in wortels, boomstammen, takken, naalden of bladeren in de vorm van koolstof vastgelegd waarbij zuurstof vrijkomt. Tegelijk sterven in het bos oude bomen. Die verrotten waarbij de koolstof in de biomassa weer wordt omgezet in CO2 dat naar de lucht verdwijnt. Slechts een klein deel van de koolstof blijft in de bodem achter."
Hout voor energie doeleinden gebruiken is ruwweg klimaatneutraal
"In plaats van het hout te laten verrotten kun je besluiten het te winnen voor energiegebruik, bijvoorbeeld het maken van warm water. Zou je dat niet doen en daarvoor in de plaats aardgas of steenkool gebruiken, terwijl ondertussen het hout ligt weg te rotten, dan leidt dat vele duizenden jaren tot een toename van de CO2-concentratie in de lucht. Het klimaatprobleem wordt hier groter van. Zou het hout uit het bos wel voor energie doeleinden worden gebruikt, dan is dat ruwweg klimaatneutraal, mits uit het bos jaarlijks niet meer hout wordt gehaald dan er in een jaar weer bijgroeit. Wel komt door verbranding de CO2 eerder in de lucht."
"Een soortgelijk verhaal geldt voor bos waarin bomen groeien waarvan de boomstammen voor het maken van planken of houten palen worden gebruikt. De bijproducten die hierbij ontstaan, zoals zaagsel, takken en de toppen van de bomen, kun je in het bos weg laten rotten maar ook gebruiken om warmte te produceren en daarmee de inzet van fossiele brandstof voorkomen. Het bedrijf Nuon/Vattenfall is van plan dit te doen in Diemen, voor stadsverwarming."
Gebruik van biomassa draagt vele malen minder bij aan de opwarming dan fossiel
"Dat je voor het maken van warmte meer biomassa dan aardgas of steenkool nodig hebt en er aanvankelijk dus meer CO2 in de lucht komt - wat in Diemen door tegenstanders van de centrale als bezwaar wordt aangevoerd - is waar. De betekenis hiervan is echter beperkt. Daar zijn een paar redenen voor. Allereerst moet je voor de uitstoot naar het totale systeem kijken, dus ook naar het bos, als in de centrale enerzijds fossiele brandstof en anderzijds duurzame biomassa wordt gestookt. Ook de uitstoot bij winning en transport van de brandstoffen is van belang. Daarnaast hoe snel de omzetting in CO2 gaat als de bijproducten van houtwinning niet in de centrale worden gebruikt. En dit alles gedurende enkele tientallen jaren. Ook is van belang hoe snel uitgestoten CO2 in beide systemen via onder andere aangroei van nieuwe biomassa weer uit de lucht verdwijnt. Bij gebruik van fossiele brandstof kan dat - voor een deel van de CO2 - oplopen tot duizenden jaren. Al die tijd draagt het bij aan opwarming van de aarde. Door duurzame biomassa te gebruiken wordt die duur met vele orden van grootte verkort. Het gebruik van duurzame biomassa draagt daarom vele malen minder bij aan de opwarming van de aarde dan fossiele brandstof."
Eis dat de biomassa duurzaam wordt gewonnen
"De conclusie moet zijn dat, vanuit het klimaatvraagstuk gezien, de inzet van biomassa aanmerkelijk gunstiger is dan het inzetten van aardgas of steenkool. Een eis is wel dat de biomassa duurzaam wordt gewonnen en dat het bij de winning uit bos om bijproducten gaat. Ook mag uit het bos jaarlijks niet meer hout wordt gehaald dan er jaarlijks weer bijgroeit. Hiervan mag alleen worden afgeweken, mits beperkt, wanneer bij bio-energiecentrales de vrijkomende CO2 grotendeels wordt afgevangen en ondergronds opgeslagen. In dat geval kan de inzet van biomassa zelfs leiden tot een verlaging van de CO2-concentratie in de lucht, wat vrijwel zeker hard nodig is als we de opwarming van onze aarde willen beperken tot 1,5 oC."
- Prof. Dr Wim Turkenburg, oud-directeur Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling, Universiteit Utrecht
- Drs. Sible Schöne, adviseur HIER
- Dr. Leo Meyer, consultant klimaatverandering
Deze opinie verscheen ook in Het Parool
