De wereld staat aan de vooravond van een grote omwenteling. Geconfronteerd met de toenemende gevaren van klimaatverandering, moeten landen grote stappen zetten om hun uitstoot te beperken en het gestelde klimaatdoel van maximaal 1,5 graden opwarming te halen. Op die manier hopen ze de ergste gevolgen van klimaatverandering te beperken. De EU wil bijvoorbeeld vanaf 2050 klimaatneutraal zijn – en veel landen volgen die ambitie. De overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energie is één van de pijlers onder dit beleid. En misschien wel de belangrijkste.
Energie is duurzaam wanneer het aan deze twee voorwaarden voldoet: het raakt niet op en het is CO2-neutraal, wat inhoudt dat het niet gepaard gaat met de verhoging van CO2-concentratie in de atmosfeer. Er zijn veel verschillende duurzame energiebronnen. Zo wordt er energie verkregen uit zonne-energie, windenergie, waterkracht, aardwarmte en biomassa.
Zonne-energie
Dit is misschien wel de meest bekende vorm van duurzame energie en één die ook in het zon-arme Nederland inmiddels op grote schaal wordt toegepast. Nederland heeft op dit moment in Europa de meeste zonnepanelen per inwoner. In veel Europese landen is het winstpotentieel van zonne-energie twee tot drie keer zo groot. Spanje, Italië en andere zonrijke landen in Zuid-Europa kunnen in de toekomst exporteurs van zonne-energie worden.
Ook buiten Europa, in Marokko en Algerije, werkt men aan enorme zonne-energie projecten. Wereldwijd is China leidend, maar in steeds meer landen met veel zon groeit zonne-energie snel.
Het aandeel zonne-energie in de wereldenergievoorziening was in 2021 zo’n 0,5%. Dit groeit met 20% per jaar. De verwachting is dat zonne-energie binnen twintig tot dertig jaar de belangrijkste bron van energie wordt.
- Lees hier meer over zonne-energie
Windenergie
Veel Noord-Europese landen zijn erg enthousiast over het potentieel van windenergie. Behalve Nederland investeren ook Denemarken, Noorwegen, Engeland en Duitsland grootschalig in windparken in de Noordzee, of in de polders die aan de kust grenzen.
Door de vrij gelijkmatige harde wind die hier waait, lenen deze gebieden zich uitstekend voor het opwekken van energie. Wind op zee wordt in Nederland de belangrijkste bron van duurzame energie. Het enige nadeel aan windenergie is dat de wind niet altijd waait. Daarom is het plan om ook windparken te bouwen om waterstof te maken. Zo blijft een betrouwbare stroomvoorziening mogelijk.
- Lees hier meer over windenergie
Waterkracht
Waterkracht is wereldwijd goed voor ongeveer een kwart van alle elektriciteit. Overal in bergrijke gebieden zijn dammen en stuwmeren aangelegd, om watervoorraden te garanderen en om hier waterkracht mee op te wekken.
Veel Nederlanders kennen dit fenomeen uit de Oostenrijkse en Franse Alpen, maar ook in Scandinavië, Ethiopië, Egypte, Brazilië en talloze andere landen ter wereld gebruikt men waterkracht van rivieren om energie op te wekken voor miljoenen huishoudens.
Een groot voordeel van waterkracht is dat stuwmeren ook gebruikt kunnen worden om stroom op te slaan. Zo kan het ideaal worden gecombineerd met zon en wind.
Er is wel steeds meer discussie over waterkracht, omdat de dammen en stuwmeren grote gevolgen hebben voor de natuur. Op meerdere plaatsen worden de dammen weer afgebroken. Daarom is de verwachting dat de groei van waterkracht beperkt zal blijven.
- Lees hier meer over waterkracht
Is jouw groene stroom wel écht groen?
Sommige stroom is alleen op papier groen; sjoemelstroom. Daarom moet je goed opletten welk product je koopt. Met onze Groene stroom checker controleer je heel eenvoudig waar jouw groene stroom vandaan komt.
Aardwarmte
De kern van de aarde is gloeiend heet. Deze warmte komt soms spectaculair naar de oppervlakte bij de uitbarsting van een vulkaan. Zoals bijvoorbeeld te zien was bij het Spaanse eiland La Palma. Toch is aardwarmte niet altijd gevaarlijk.
Voor het opwekken van duurzame energie is het zelfs heel nuttig. In Nederland worden op beperkte schaal kassen, kantoren en woningen verwarmd met aardwarmte (oftewel geothermie). Omdat op veel plekken aardwarmte mogelijk is, kan dat de komende jaren snel toenemen. Geothermische warmte is in IJsland een veelgebruikte bron van elektriciteit, doordat de aardwarmte hier erg dicht onder de oppervlakte zit.
- Lees hier meer over aardwarmte
Biomassa: duurzame energie of niet?
Met biomassa doelen we op organisch restmateriaal zoals houtsnippers, groente- en fruitafval, en compost. In veel gevallen is dit restmateriaal ook bruikbaar om energie op te wekken. Door het te verbranden wek je bijvoorbeeld elektriciteit op. En met vergisting maak je er biogas van.
Er is veel discussie over de duurzaamheid van deze energiebron Een belangrijke zorg is dat er vaak restmaterialen aan te pas komen die op een niet-duurzame manier zijn geproduceerd. Een sterk toenemende vraag naar houtige biomassa kan ertoe leiden dat natuurlijk bod wordt omgezet in productiebos. Of denk aan de soja, dat wordt gebruikt als veevoer. Dit leidt tot een enorme meststroom, waar biogas uit wordt gemaakt. Toch is biomassa als er voldoende duurzaamheidsvoorwaarden zijn wel duurzaam: het is gemaakt van planten en bomen en deze nemen CO2 op uit de lucht om te groeien. Op dit moment is biomassa wereldwijd de meest gebruikte manier om duurzame energie op te wekken. En een belangrijk voordeel van biomassa in vergelijking met zon en wind, is dat het beschikbaar is wanneer je het nodig hebt. Maar bij strenge duurzaamheidseisen zal de verdere groei beperkt blijven.
- Lees hier meer over biomassa
Niet alle groene stroom is écht groen
Sommige stroomproducten worden vergroend met certificaten uit het buitenland, wij noemen dit sjoemelstroom. Met onze Groene stroom checker bekijk je snel of de groene stroom die jij afneemt ook écht groen is.
