Zonnepanelen zonder subsidie: deze VvE's kregen het voor elkaar

Tussen de oude graanmolen Rijn & Zon en de Utrechtse binnenstad ligt een straat naast de kabbelende Oosterstroom. Aan deze Gruttersdijk is een wonderlijke mix van VvE’s gevestigd, bestaande uit zeven verschillende gebouwen met appartementen en woningen. De grote open binnenplaats is het ontmoetingspunt tussen de verschillende eigenaren. Hier ontstonden de eerste plannen om zonnepanelen op hun gezamenlijke dak te leggen.

Groen dak

“Het begon eigenlijk met het groene dak”, vertelt Eveline. De VvE’s aan de Gruttersdijk is een wonderlijke verzameling van gebouwen. Huisnummers 32, 34 en 37 zijn vanaf de straatkant te zien. Huisnummers 33, 35 en 36 zie je pas wanneer je de poort vanaf de straatkant betreed. De binnenplaats die de gebouwen met elkaar verbindt, is eigenlijk een groot terras boven de parkeergarage. Om de binnenplaats te verfraaien, besloot een groepje bewoners om het dak van de bergingen te veranderen in een groen dak. Na wat gepuzzel met subsidie en een flinke workout om de 100m2 aan sedum aan de leggen, werd het groene dak feestelijk ingewijd met een borrel. “Tijdens deze borrel bespraken we met elkaar: what’s next? Nou, zonnepanelen waren een logische volgende stap. En vrij snel daarna ging het balletje rollen”, aldus Eveline.

Duurzaamheidscommissie

Eveline sprak met het bestuur van de VvE’s en een aantal bewoners over zonnepanelen. Ze werd de trekker van het zonnepanelen project. Samen met drie andere bewoners vormde ze De duurzaamheidscommissie van de VvE. “Vanuit het bestuur vonden wij het heel goed dat Eveline als bewoner het onderzoek naar zonnepanelen op onze VvE wilde trekken”, vertelt Tanja. “En het was voor mij juist heel fijn dat Fons mee wilde denken”, vult Eveline aan. Fons had jaren geleden al eens onderzoek gedaan naar zonnepanelen op het dak van de VvE’s. “Destijds had ik alles uitgezocht, maar hebben we uiteindelijk geen zonnepanelen geïnstalleerd. Het werd voor ons gewoon te moeilijk omdat we met een coöperatie moesten optrekken. Omdat onze gebouwen en samenwerkende VvE’s al zo ingewikkeld in elkaar zitten, lukte het ons niet om tot actie over te gaan”, legt Fons uit.

Professioneel advies

Met de eerdere ervaring van Fons op zak, ging Eveline op onderzoek uit. Een andere VvE in Utrecht was het wel gelukt om zonnepanelen op hun dak te installeren. Eveline dronk koffie met een bewoner van deze VvE en werd getipt om contact op te nemen met een adviseur die alles weet over VvE’s die zonnepanelen willen aanleggen. “Het advies was super verhelderend. Het kwam er op neer dat we twee opties hadden: in een zogenaamd postcoderoosproject konden we gezamenlijk zonnepanelen aanleggen en dan verdelen tussen de VvE-leden. Of we konden als individuele bewoners zonnepanelen aanleggen, waarbij de VVE moet goedkeuren om het beschikbare dak te ‘verdelen’ over de appartementen. Bij de postcoderoos konden we een subsidie aanvragen, maar als VvE voldeden we niet aan alle voorwaarden van die subsidie. Zo konden we niet voldoen aan het percentage van VvE-leden die woonachtig waren in de postcoderoos en daarnaast was het ook niet mogelijk om met meerdere VvE’s (onder één bestuur) een gecombineerde aanvraag in te dienen. Kortom, de optie om voor individuele bewoners zonnepanelen aan te leggen was onze enige optie.”

Hulpvraag

Na de uitleg van de adviseur, begon het echte uitzoekwerk voor Eveline. Ze wist dat draagvlak onder bewoners heel belangrijk was voor het slagen van het project. Daarom besloot ze eerst zo veel mogelijk zelf uit te zoeken voordat ze het plan aan de bewoners kon voorleggen. In haar onderzoek merkte ze hoe ingewikkeld hun VvE was. Er zijn meerdere gebouwen en VvE’s. Bovendien is ongeveer de helft van de bewoners particulier huurder en de andere helft is eigenaar. Ook zijn er in de gebouwen zowel appartementen als woningen te vinden. 

Om haar te helpen bij haar onderzoek en de uitvoering van de plannen, zocht het bestuur contact met de beheerder van de VvE. In eerste instantie hielden zij de boot af, omdat verduurzaming geen wettelijke taak van VVE’s is. Pas toen bleek dat de commissie zelf veel voorwerk deed. begonnen ze wat mee te bewegen. Maatwerk was nodig, dus de VvE heeft zelf €600 geïnvesteerd om de eerder genoemde VvE-adviseur een adviesrapport te laten schrijven. “Er zijn wel subsidieregelingen voor adviesbureaus, maar die waren veel meer gericht op isoleren, terwijl ons complex uit 2002 al goed geïsoleerd is. Dus je bent veel tijd kwijt voor een aanvraag die net niet past bij ons plan. Het was echt fijn dat de VVE bereid was om deze kosten gewoon zelf te dragen.”, licht Eveline toe.

Hou het simpel

“In overleg met de VvE adviseur besloten we om het plan voor onze ingewikkelde VvE zo simpel mogelijk te houden”, legt Eveline uit. “Het dakoppervlak is van de hele VvE, maar aan de hand van de verschillende wooneenheden konden we wel zelf een verdeelsleutel van het dakoppervlak maken. We hebben een grid gemaakt over het dakoppervlak met een verdeelsleutel per appartement of woning.” Met dit grid, werd per woning uitgerekend op hoeveel dakoppervlakte die woning recht had. Vervolgens kon er berekend worden hoeveel panelen er op dat oppervlak geplaatst konden worden.

Dit idee heeft Eveline voorgelegd aan de medebewoners in een presentatie. “De opkomst was echt groot, óók particuliere verhuurders kwamen erop af. Er werden kritische vragen gesteld, maar eigenlijk was iedereen enthousiast. Het uitzoekwerk was gewoon goed gedaan en het plan bleef simpel,” aldus Tanja. Bewoners werden enthousiast van zonnepanelen en het vooruitzicht dat de woning daarmee ook een beter energielabel kreeg. De duurzaamheidscommissie kon door met het uitwerken van de plannen. 

Om iedereen te informeren, hebben de bestuurs- en commissieleden bij alle bewoners aangebeld. Daarna volgde een online vragenlijst. Door die in te vullen gaf je toestemming aan de installateur om een offerte te maken. Je zat er dus nog niet aan vast. ”Het aantrekkelijke aan dit plan was dat we heel gericht per bewoner een aanbod van een aantal zonnepanelen konden doen. Als een bewoner besloot om nu niet mee te doen, bleef het stukje dakoppervlak gewoon voor de toekomst of een nieuwe eigenaar beschikbaar. Dat maakte het ook nog eens een heel eerlijk plan”, vertelt Fons. 

Collectief en individueel

“Eigenlijk werd het zonnepanelen-project een collectieve inkoopactie van zonnepanelen voor VvE-bewoners. Zonder subsidie betaalden de bewoners hun eigen zonnepanelen die aangesloten werden op de individuele meterkast. We konden deze panelen collectief inkopen en zo een gunstige prijs afspreken”, licht Eveline toe. “Iedereen betaalde dezelfde prijs per paneel, terwijl sommige gebouwen complexer (en dus duurder) waren dan andere gebouwen. Vooral de bekabeling was een complexe puzzel, eerst van het dak naar de garage en daarna pas de meterkasten in.”

“Dankzij dit proces hebben we meteen wat zaken geregeld voor de toekomst. Zo hadden de appartementen geen eigen hoofdschakelaar in de meterkast, Dat is wel verplicht voor de veiligheid. En veel bewoners hebben alvast een extra groep laten plaatsen, om klaar zijn voor de overstap naar inductie bij een volgende verbouwing. Ook de dakinspectie is door de VvE geregeld. Het lukte alleen niet om de gemeenschappelijke voorzieningen ook mee te nemen, daarvoor was te weinig ruimte op de daken waar de lift zit. 

Realisatie

Na twee jaar inzet liggen er inmiddels 105 zonnepanelen. 26 eigenaren verspreid over zes woningen en vier appartementengebouwen wekken nu hun eigen stroom op. Hiervoor zijn er naast de eerste bijeenkomst en de huisbezoeken slechts twee algemene ledenvergaderingen georganiseerd.

Tips

Eveline, Tanja en Fons kunnen met gemak zes momenten opnoemen waarna het hele zonnepanelenplan niet door had kunnen gaan. Toch hebben ze doorgezet en delen ze graag hun tips voor succes met andere VvE’s:

• Er is heel veel informatie (versnipperd) beschikbaar. Dit maakt het vinden van de juiste informatie heel ingewikkeld. Laat een VvE-adviseur met ervaring inzake zonnepanelen bij je langskomen. Deze VvE-adviseur is als het ware je eigen VvE-loket.
• Zorg voor een goede projectleider in je verduurzamingscommissie. Dit kan ook een bewoner zijn. Een goede projectleider denkt; geef mij een probleem en ik bedenk er een oplossing voor
• Bedenkt hoe je je plan zo simpel mogelijk kan maken en probeer niet te veel te bundelen. Door het plan makkelijk te maken, kan je het ook heel goed uitleggen aan de bewoners. 
• Spreek bij voorkeur fysiek af met de VvE-leden over de plannen.
• Wanneer de plannen te veel gedoe of vertraging opleveren, voer ze niet uit of pas het aan. 
• Staar je niet blind op subsidies. Het papierwerk en de tijdsbesteding staan soms niet in verhouding met de hoogte van de subsidiebedragen.
• Installatiebedrijven hebben het druk en niet elk bedrijf wil een opdracht aangaan met complexe klanten zoals VvE’s. Zorg ervoor dat je in je VvE iemand hebt die technische kennis paraat heeft en zo met de installateurs kan sparren. Hier kan je als VvE desnoods iemand voor inhuren