Bouwsteen voor lokale samenwerking: de DAEB in Soest
In Soest werken gemeente en inwoners samen aan een duurzame toekomst. Lokale initiatieven zoals Energie Actief Soest en Energiecoöperatie Soester Energie helpen met advies, energiebesparing en het
Bouwsteen voor lokale samenwerking: de DAEB in Stichtse Vecht
Sinds begin 2025 kunnen inwoners van twaalf kernen langs de Vecht terecht bij Energiecoöperatie Duurzame Vecht (EDV). Dankzij een samenwerking met de gemeente, bundelden de reeds bestaande stichting en coöperatie hun krachten. We spraken met projectleider Frans te Braake, initiatiefnemer van deze bijzondere samenwerking.
“Kijk, ik ben niet de makkelijkste om mee samen te werken. Ik zeg waar het op staat” zegt projectleider Frans te Braake. “En lange trajecten zoals deze vallen me soms zwaar. Maar als je ziet welk verschil je kan maken op lokaal niveau, motiveert me dat enorm. Via de energietransitie kun je gemeenschappen weer met elkaar verbinden”.
In de gemeente Stichtse Vecht, waar twaalf kernen onder vallen, waren al enige jaren een energiecoöperatie en een stichting actief. Te Braake is al vanaf het begin bij beide betrokken. Als energieambassadeur, maar ook als bestuurslid en communicatieadviseur. En nu als projectleider.
Direct naar
Brede dienstverlening
“We doen ontzettend veel voor de bewoners. Van keukentafelgesprekken tot adviezen op basis van warmtescans, isolatieprojecten en we hebben een vast en mobiel energieloket” licht Te Braake toe. De coöperatie is betrokken bij meerdere zon-op-dak-projecten. De ambities voor de toekomst zijn groot.
“Tot 2018 deden we alles met vrijwilligers. Van de gemeente kregen we toen geld, waarmee we enkele vaste krachten uit onze eigen organisaties konden aanstellen” vertelt Te Braake. Het zorgde voor continuïteit. Maar leverde ook een lappendeken aan opdrachten en verschillende subsidiepotjes op. “Geld werd onderling doorgeschoven, zodat de aanbestedingsdrempels niet werden overschreden. Het zat ingewikkeld in elkaar en het kostte veel tijd aan administratie. Ook duurde het vaak lang voordat een factuur werd uitbetaald.”
Structurele oplossing
Het is tijd voor een structurele oplossing. De gemeente gaf aan graag met één organisatie te willen samenwerken. Vanuit de beide initiatieven was die wens er ook, maar dan gedreven door de gedachte dat dit efficiënter en duidelijker was voor de inwoners: één loket voor alle zaken rondom opwekking, levering en besparing van energie
De stichting en de coöperatie gaan samen en Energiecoöperatie Duurzame Vecht wordt opgericht. Met de gemeente worden de gesprekken over een Dienst Algemeen Economisch Belang (DAEB)-status opgestart.
Dienst van Algemeen Economisch Belang
Een DAEB-status is een manier om voor langere tijd compensatie te ontvangen voor het leveren van een dienst dat ten goede komt voor het algemeen belang. Zonder dat je aan een aanbesteding hoeft te doorlopen.
De gemeente kan een DAEB-besluit in speciale omstandigheden nemen. Er moet zowel sprake zijn van een zwaarwegend maatschappelijk belang als een bewezen marktfalen. Een DAEB-besluit komt dan in plaats van een reguliere aanbesteding.
Vergaderjaren
Het is een traag proces. “2023 én 2024 waren vergaderjaren” geeft Te Braake aan. Het is uiteindelijk de expliciete steun van de wethouder, gecombineerd met het doorzettingsvermogen van de betrokken ambtenaren en projectleiders voor het plan, die ervoor zorgt dat de DAEB gerealiseerd wordt.
Aan de bak
Om in aanmerking te komen voor de DAEB-status, moet er behoorlijk wat werk verzet worden. “We moesten flink aan de bak. Er is nu een business plan, een communicatieplan. We zijn ook bezig om een loonhuis op te zetten. Wel is er een opleidings- en wervingsplan. We hebben zelfs een plan voor de ICT gemaakt”.
Samen vooruit
De uiteindelijke overeenkomst heeft een looptijd van maximaal tien jaar. Voor de eerste drie jaar is alles geregeld. Vanaf het vierde jaar wordt per jaar gekeken of de overeenkomst met een jaar verlengd wordt. Dat geeft voldoende ruimte om samen vooruit te kijken naar de toekomst. “We willen heel graag de energietransitie als vliegwiel gebruiken om ook andere problemen binnen de gemeenschap aan te pakken. Er is dus nog genoeg werk aan de winkel. De uitdaging voor de komende periode is om, ondanks de professionaliseringsslag, toch de eigenheid weten te behouden die de bewoners zo aanspreekt” besluit Te Braake.
Meer weten?
Wil je meer lezen over de Dienst van Algemeen Economisch Belang? Lees dan de handreiking die HIER heeft opgesteld.
We hopen dat lokale initiatieven en gemeenten met deze handreiking sneller tot een gesprek kunnen komen. En dat de meegeleverde teksten, adviezen en voorbeelden uitnodigen om zelf in eigen gemeente ermee aan de slag te gaan.
Kijk op de site van Energiecoöperatie Duurzame Vecht om te zien met welk projecten zij momenteel bezig zijn.
