In Soest werken gemeente en inwoners samen aan een duurzame toekomst. Lokale initiatieven zoals Energie Actief Soest en Energiecoöperatie Soester Energie helpen met advies, energiebesparing en het opwekken van schone energie. Zo bouwen ze stap voor stap samen aan een groener Soest. We spreken Johan Simon van de gemeente Soest over deze samenwerking.
Soest heeft onlangs zijn energieprogramma 2024 – 2030 vastgesteld: Energie van Soest. Binnen vier programmalijnen wordt gewerkt aan het aardgasvrij maken van woningen. De basis in alle programmalijnen is communicatie en participatie met inwoners. “We versterken lopende samenwerkingen en bouwen aan nieuwe initiatieven. En we geven inwoners zoveel mogelijk duidelijkheid. Zodat iedereen die mee wil doen, ook mee kan doen”, stelt Simon.
En het versterken van lopende samenwerkingen, dat nemen ze in Soest serieus. De gemeente werkt sinds 2011 samen met bewonersinitiatief Energie Actief Soest. Begonnen met een zonnepanelenactie onder de naam ‘Zonaanbidders’, maar inmiddels uitgegroeid tot een veelzijdig initiatief met een breed aanbod. Zo bieden ze onder andere energieadviesgesprekken en woningsscans aan. In 2021 ontstond vanuit Energie Actief Soest de Energiecoöperatie Soester Energie (SOEN). Zij ontwikkelen hernieuwbare energieprojecten en lokale warmtevoorzieningen.
Simon is vanuit de gemeente al jaren contactpersoon voor beide initiatieven. Simon: “er is een goede relatie tussen de gemeente en de initiatieven. Problemen kunnen gewoon besproken worden. En dan kijken we vervolgens ook samen naar mogelijke oplossingen.”
Een van de problemen zat ‘m in de financiële stromen tussen de initiatieven en de gemeente. Vanuit twee verschillende subsidieregelingen ontvingen zij geld. Dat telde op.
Simon licht toe: “ik kreeg een seintje van mijn inkoopadviseur. Dat er bepaalde drempelwaardes in het zicht kwamen. Of het niet eens tijd werd om te onderzoeken hoe de gemeente dit voor langere tijd goed kon regelen.”
Simon schakelde een jurist in, die advies uitbracht. “We zijn toen met z’n allen naar de jurist gegaan, de initiatieven, mijn collega van financiële afdeling en ik. Een dergelijk proces voorkomt dat je kant-en-klare voorstellen bij anderen neerlegt, die vervolgens veel tijd moet spenderen aan uitzoekwerk. Samen doen scheelt veel tijd”. De jurist adviseerde de inzet van een Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB).
Een DAEB-status is een manier om voor langere tijd compensatie te ontvangen voor het leveren van een dienst dat ten goede komt voor het algemeen belang. Zonder dat je aan een aanbesteding hoeft te doorlopen.
De gemeente kan een DAEB-besluit in speciale omstandigheden nemen. Er moet zowel sprake zijn van een zwaarwegend maatschappelijk belang als een bewezen marktfalen. Een DAEB-besluit komt dan in plaats van een reguliere aanbesteding.
Simon vertelt: “ik ben een verbinder, een generalist. Ik vertrouw op specialisten om mij van informatie te voorzien. Ik hoef ook niet alles te weten, ook niet voordat ik ergens aan begin. Wanneer je het samen doet, kom je vanzelf achter alles wat je moet weten. Wanneer je het proces samen doorloopt met de initiatieven, leer je ook samen”.
Deze aanpak past ook bij de houding van de gemeente Soest. In Soest wordt gewerkt volgens een iteratief proces. Hierbij staat samen leren centraal. Een project wordt steeds weer op basis van ervaringen en feedback uit de praktijk bijgesteld en aangescherpt. “Het gaat om het leggen van verbindingen en kijken of we bewoners vooruit kunnen helpen. Zo kunnen doen wat werkt voor de bewoners”, zegt Simon. “Dat geldt trouwens voor álle initiatieven in de gemeente, ook die niets of weinig met energie, energiebesparing of de energietransitie van doen hebben. Zoals Sociale Energie Soesterwijken, dat meer sociaal actief is”.
In Soest is de Dienst van Algemeen Economisch Belang vastgesteld voor drie jaar, met een plafondbedrag van €750.000. Simon blikt terug: “ik heb geleerd dat alles kan, ook het verstrekken van hoge bedragen voor langere tijd. Zolang je het maar goed kunt uitleggen en verantwoorden. Doe je huiswerk, dan komt het goed.”
Wil je meer lezen over de Dienst van Algemeen Economisch Belang? Lees dan de handreiking die HIER heeft opgesteld.
We hopen dat lokale initiatieven en gemeenten met deze handreiking sneller tot een gesprek kunnen komen. En dat de meegeleverde teksten, adviezen en voorbeelden uitnodigen om zelf in eigen gemeente ermee aan de slag te gaan.
Kijk op de site van Energie Actief Soest, op de site van Energiecoöperatie Soester Energie en de pagina’s van de gemeente Soest om te zien met welk projecten zij momenteel bezig zijn.
Sinds begin 2025 kunnen inwoners van twaalf kernen langs de Vecht terecht bij Energiecoöperatie Duurzame Vecht (EDV). Dankzij een samenwerking met de gemeente, bundelden de reeds bestaande stichting
Energiek Leiden is al ruim twaalf jaar actief. Eerst als stichting, inmiddels als coöperatie. Samen met energiecoöperaties uit de omliggende gemeenten kocht Energiek Leiden twee windmolens. Met een
Hoe zorg je dat bewoners, partners en gemeente weten wat jullie als bewonersinitiatief doen? Naast een website kun je met sociale media veel bereiken. Alleen: er zijn zóveel kanalen – Facebook
Ontvang tips, artikelen, nieuws en meer! Geef hieronder aan welk thema je voorkeur heeft.