Energiearmoede in Nederland: de cijfers

Wat is energiearmoede?

Huishoudens worden als energiearm gezien als ze te maken hebben met:

• Een laag inkomen (onder € 20.875)
• Hoge energiekosten
• Een woning van slechte energetische kwaliteit

Om te weten of een huishouden te maken heeft met energiearmoede, wordt daarom de samenhang bekeken van de betaalbaarheid van energie, de energetische kwaliteit van het huis (zoals het woninglabel) en de mogelijkheid om te investeren om die kwaliteit te verbeteren.

Aantal energiearme huishoudens

In 2024 waren er naar schatting 510.000 energiearme huishoudens in Nederland. Dat is 6,1% van het totale aantal huishoudens in Nederland. Hiermee neemt het aantal huishoudens met energiearmoede toe, want in 2022 en 2023 waren 4% van de Nederlandse huishoudens energiearm. 

Hoewel de lonen en uitkeringen zijn gestegen, het energieverbruik is gedaald en het aantal woningen met een slecht energielabel zijn afgenomen, heeft dit niet geleid tot een afname in energiearmoede. Dit komt voornamelijk door de hoge energiekosten: in 2024 waren de gemiddelde energiekosten het hoogst sinds 2019. Voor het eerst in twee jaar, waren er in 2024 geen financiële tegemoetkomingen meer voor de hoge energieprijzen. Daarnaast zijn de energieprijzen zelf zijn ook hoger dan voor de energiecrisis.

Waar komt energiearmoede voor?

Energiearmoede komt relatief vaker voor bij mensen die in een corporatiewoning (75%) wonen. Relatief vaak zijn dit meergezinswoningen (flats, galerij-, portiek-, beneden- en bovenwoningen, appartementen en woningen boven bedrijfsruimten. 

Daarnaast bestaan energiearme huishoudens vaak uit alleenstaanden (66%) die van een pensioen (32%) of uitkering (47%) leven. Geografisch gezien zijn er meer energiearme huishoudens in grote steden en de krimpregio’s Noordoost-Groningen en Zuid-Limburg.

Percentage energiearme huishoudens per gemeente in 2024 (voorlopige schatting). Bron: Energiearmoede in Nederland 2019-2024: een overzicht en een verdieping op risicohuishoudens bij hoge energieprijzen | TNO & CBS (juli 2025), pagina 46.

Wat is verborgen energiearmoede?

Naast energiearme huishoudens, zijn er ook huishoudens met verborgen energiearmoede. Deze huishoudens gebruiken – vanwege financiële problemen – minder energie dan ze eigenlijk nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan het lager zetten van de verwarming, niet koken, lampen niet aan doen of geen warm water gebruiken. Dit wordt ook wel onderconsumptie genoemd.

Het aantal huishoudens dat energie onderconsumeert neemt sinds de energiecrisis toe. In 2024 gaat het om ongeveer 119.000 huishoudens, ofwel 1,4% van alle huishoudens in Nederland. 

Als je kijkt naar hoeveel energiearme huishoudens energie onderconsumeert, dan is dat percentage veel hoger. Namelijk 49% in 2024. Voor de energiecrisis lag dit percentage een stuk lager (1% voor alle huishoudens en 24% van energiearme huishoudens), waardoor blijkt dat de verborgen energiearmoede in Nederland toeneemt.

Energiearmoede onder kinderen

De onderzoeken naar energiearmoede richten zich op het niveau van huishoudens. Hiermee krijg je slechts een algemeen beeld over hoe die huishoudens er uit zien. In november 2025 is er daarom een verkennende studie gepubliceerd naar de omvang en de effecten van kinderen die in energiearmoede leven.

Voor deze studie worden de begrippen energiearmoede (zie hierboven) en kinderarmoede (het aantal kinderen dat opgroeit in Nederland in een huishouden die in armoede leven) gecombineerd. Heel specifiek focust de studie zich op het aantal kinderen tussen 0 en 17 jaar die energiearmoede ervaren en wat de mogelijke effecten daarvan zijn. Belangrijk: de cijfers gaan over het jaar 2023, over 2024 worden alleen voorspellingen gedaan.

Aantal kinderen in energiearmoede

Er leefden in 2023 ongeveer 262.000 kinderen (8,7% van het totaal aantal Nederlandse kinderen) in energiearmoede. Dat zijn 1 op de 12 kinderen. Als er geen steunmaatregelen beschikbaar zouden zijn, dan ging het om ongeveer 362.000 kinderen. De verwachting is dat dit aantal in 2024 is gestegen naar 293.000. Die stijging is te verklaren door het wegvallen van alle compensatiemaatregelen in 2024. 

Percentage kinderen in energiearmoede 2019 -2024 en het aantal kinderen in energiearme huishoudens 2019-2024. Bron: Kinderen in energiearmoede: een verkennende studie naar de omvang en effecten van energiearmoede op kinderen | TNO (november 2025), pagina 33.

Gevolgen van energiearmoede bij kinderen

Huishoudens met kinderen besteden gemiddeld 6,6% van hun inkomen aan energie. Dit is flink meer dan huishoudens die niet in energiearmoede leven (3.7% van hun inkomen). De gezinnen met kinderen in energiearmoede geven per jaar ongeveer €277 euro per jaar meer uit aan energie. Dit is een probleem omdat deze huishoudens daardoor vaker moeten kiezen om op andere zaken (zoals voedsel) te bezuinigen. In het onderzoek wordt dit aangehaald als het ‘heat or eat’ dilemma.

Er is aangetoond dat kinderen in energiearmoede een hogere kans hebben op:

• luchtwegaandoeningen (astma)
• ondervoeding (verminderde calorie-inname of overslaan van maaltijden)
• chronische ziekten
• hogere zorguitgaven
• verslechtering van de mentale gezondheid (stress, slaapritme, somberheid)
• vermindering van schoolprestaties (onderontwikkeling)

Energiearmoede onder kinderen is schrijnend omdat zij extra kwetsbaar zijn voor de gevolgen van slechte woningen. Bovendien kunnen de leerachterstanden als gevolg van de energiearmoede bij kinderen leiden tot een armoedeval. Dat houdt in dat deze achterstanden levenslange gevolgen kunnen hebben en de kans op armoede in het latere leven kan vergroten. Op dit moment worden kinderen nauwelijks meegenomen als risicogroep bij energiearmoedebeleid.  

Waar wonen kinderen in energiearmoede?

Kinderen in energiearmoede wonen vaker in de grensprovincies en de randstad. De gezinssamenstelling bestaat vaak uit eenoudergezinnen met lage inkomens, een jongere (vrouwelijke) kostwinner (46,1%), met een eerste generatie migratieachtergrond. Ze wonen meestal in kleinere, oudere huurwoningen met een slecht energielabel zonder zonnepanelen. Binnen deze gezinnen is er vaker een bijstandsuitkering en een lager huishoudinkomen (gemiddeld €28.388).

Percentage kinderen in energiearmoede 2023: geografische spreiding. Bron: Kinderen in energiearmoede: een verkennende studie naar de omvang en effecten van energiearmoede op kinderen | TNO (november 2025), pagina 41.

Wat zijn risicohuishoudens?

Huishoudens met een laag middeninkomen (tussen € 20.875 en € 32.116) verdienen net te veel om onder de definitie van energiearme huishoudens te vallen, maar het inkomen is wel lager dan het modale inkomen. Maar een laag middeninkomen in combinatie met hoge energiekosten en/of een woning met een slecht energielabel zorgt ervoor dat deze huishoudens wel het risico hebben om in energiearmoede te vervallen. 

Aantal risicohuishoudens

In totaal zijn er in Nederland ongeveer één miljoen risicohuishoudens. Dat is dubbel zo veel als het aantal huishoudens in energiearmoede en komt neer op zo’n 12,9% van alle huishoudens in Nederland.

Voor risicohuishoudens zijn de gemiddelde energiekosten hoger dan voor energiearme huishoudens. Zo betalen risicohuishoudens gemiddeld € 193 euro per maand voor hun energie. Energiearme huishoudens betalen gemiddeld € 184. De gemiddelde Nederlandse energierekening is € 171.

Waar zijn de risicohuishoudens?

Een groot deel van de risicohuishoudens woont in een corporatiewoning (43%), maar ook in een koopwoning (41%). In vergelijking met energiearme huishoudens, wonen risicohuishoudens vaker in vrijstaande of twee-onder-één-kapwoningen. 

Net als energiearme huishoudens bestaat de meerderheid van de risicohuishoudens uit alleenstaanden (53%). Een groot deel van deze groep leeft van het pensioen (54%) of heeft inkomen uit werk of onderneming (38%). Er zijn relatief veel risicohuishoudens in de gemeenten buiten de Randstad en langs de grenzen van Nederland.

Percentage risicohuishoudens per gemeente in 2024 (voorlopige schatting). Bron: Energiearmoede in Nederland 2019-2024: een overzicht en een verdieping op risicohuishoudens bij hoge energieprijzen | TNO & CBS (juli 2025), pagina 46.

Wat is de energiearmoedekloof?

Om een idee te krijgen van de mate van energiearmoede onder verschillende huishoudens, wordt de term energiearmoedekloof gebruikt. Deze kloof wordt aangegeven in het bedrag in euro’s dat nodig is om een huishouden uit energiearmoede te halen. 

In september 2024 berekende TNO dat bij een midden energieprijs zonder compensatiemaatregelen, de gemiddelde energiearmoedekloof € 472 per jaar is. Wanneer de energieprijzen laag zijn, ligt de energiearmoedekloof op € 230 per jaar en bij een hoge energieprijs op € 1100 per jaar. 

Consumententarieven voor gas en elektriciteit gegroepeerd naar laag, midden en hoog. Bron: De energiearmoedekloof in Nederland: een microdata-analyse van het niveau en de ongelijkheid van energiearmoe | TNO (september 2024), pagina 22.

De gemiddelde energiearmoedekloof verschilt nauwelijks tussen huur- en koopwoningen, maar wel veel tussen woningen met een verschil in energielabels. Geografisch gezien zie je de energiearmoedekloof (de intensiteit van energiearmoede) in de rurale gebieden aan de grenzen van Nederland, terwijl de hoogste aantallen van huishoudens in energiearmoede (de frequentie van energiearmoede) in de stedelijke gebieden te vinden zijn.

De energiearmoedekloof (intensiteit) en het aantal zeer energiearme huishoudens (ongelijkheid) per gemeente. Bron: De energiearmoedekloof in Nederland: een microdata-analyse van het niveau en de ongelijkheid van energiearmoe | TNO (september 2024), pagina 36.