De energiecoöperatie professionaliseren met de Code Sociale Ondernemingen

De stichting Code Sociale Ondernemingen helpt sociale ondernemingen sinds 2019 met professionaliseren en het vergroten van de zichtbaarheid. Deelnemen aan de Code Sociale Ondernemingen vergemakkelijkt samenwerken met overheden en financiers, omdat je je ermee positioneert als professionele en betrouwbare partij. Ook als energiecoöperatie kun je je aansluiten bij de Code. Je wordt dan vermeld in het Register Sociale Ondernemingen en laat daarmee zien dat je je zaken op orde hebt en een serieuze partner bent.

Bij de term ‘sociale onderneming’ wordt vaak gedacht aan ondernemingen die kwetsbare mensen aan het werk helpen. Het gaat echter om een veel bredere groep ondernemers. Sociaal ondernemers maken maatschappelijke impact. Die kan zich ook richten op de energietransitie of circulaire en duurzame productie. Een energiecoöperatie is dus ook een sociale onderneming.

Sociaal ondernemen is relatief nieuw. Er zijn in Nederland momenteel zo’n 6000 sociaal ondernemers.

Samenwerking met overheden en financiers

De sector is momenteel aanbeland in een fase van professionalisering. Daarom is het van belang dat stakeholders als overheden en financiers de samenwerking met hen opzoeken. Dán kan de sector verder groeien. Ook is het een noodzakelijke voorwaarde voor het vormgeven van de nieuwe economie.

Maar dan moeten banken en overheden wel weten wie die sociaal ondernemers zijn. Wat blijkt: dat vinden ze lastig. Wat onderscheidt sociaal ondernemers, en dus ook energiecoöperaties, nou van een ‘reguliere’ finance first ondernemer? De Code Sociale Ondernemingen zorgt voor her- en erkenning van sociaal ondernemerschap. Hij bevordert de samenwerking tussen energiecoöperatie en stakeholders als gemeenten, netbeheerders, financiers en projectontwikkelaars.

De vijf principes van de Code Sociale Ondernemingen

De Code omvat vijf principes die laten zien waar sociaal ondernemen voor staat. Ze zijn een afgeleide van de Europese definitie van sociaal ondernemen. Als ondernemer kun je ervoor kiezen de principes te volgen en daarmee deel te nemen aan de Code.

De missie staat centraal: welke maatschappelijke impact wil je maken en welke stappen zet je om daar te komen.

Daarnaast is het van belang alle relevante stakeholders bij de onderneming te betrekken. Voer een financieel beleid dat in dienst staat van de missie en zorg voor implementatie van de principes in je organisatie. Toon daarin commitment om te blijven professionaliseren, bijvoorbeeld door jaarlijkse peer reviews. Daarmee profileer je je als professionele samenwerkingspartner.

Zorg tot slot voor maximale transparantie in je informatiebeleid.

Principe 1 - Missie: Geborgd en meetbaar

Impact first – dat is waar het allemaal om draait. Wat is je missie? Hoe wil je die bereiken? Als sociale onderneming leg je de maatschappelijke missie statutair vast, maak je de doelen concreet en de realisatie ervan inzichtelijk.

Principe 2 - Stakeholders: Bepaling en dialoog

Je bepaalt wie de relevante stakeholders zijn in het licht van de missie en gaat vervolgens een constante dialoog aan met die stakeholders. Deze dialoog creëert meer draagvlak en is dé weg naar systeemverandering.

Principe 3 - Financiën: In overleg en zorgvuldig afgewogen

Economische winst is niet waar het bij de sociale onderneming primair om draait. Dus is statutair in het financieel beleid bijvoorbeeld vastgelegd dat de uitkeringen aan de aandeelhouder(s) beperkt zijn.

Principe 4 - Implementatie: Registreren en reflecteren

Je laat je onderneming registreren in het Register Sociale Ondernemingen en bent bereid actief deel te nemen in de gemeenschap van sociale ondernemingen. Je staat ervoor open om constructieve suggesties voor verbetering te ontvangen én uit te delen.

Principe 5 - Transparantie: Actief en toegankelijk

Je voert een actief informatiebeleid waarbij maximale openheid het uitgangspunt is. Je laat zien hoe je invulling geeft aan de missie, wat de gerealiseerde impact is, hoe de financiering in elkaar steekt, enzovoorts. Alle informatie is eenvoudig vindbaar op de website, toegankelijk geschreven en licht je desgevraagd nader toe.

De Code voor energiecoöperaties

Door de principes van de Code toe te passen, kun je je als coöperatie helder profileren. Je laat ermee zien welke impact je maakt en dat je professioneel te werk gaat. Daarnaast leg je met de Code focus op het vormgeven van een goede stakeholderdialoog. Dit kan leiden tot een hogere ledenbetrokkenheid.

Wanneer je met de coöperatie besluit toe te treden tot de Code en de aanmelding succesvol doorloopt, maak je deel uit van een netwerk van erkende sociaal ondernemers. Via een peer review-systeem kun je met andere energiecoöperaties sparren over professionalisering van je organisatie.

Verder kom je met deelname op het netvlies van overheden en financiers. De Code wordt gebruikt als zoekinstrument voor het vinden van sociaal ondernemers waar zij zich aan willen verbinden vanwege de maatschappelijke impact. Met de Code kunnen energiecoöperaties en andere stakeholders dus gezamenlijk werken aan maatschappelijke vraagstukken.

Je coöperatie aanmelden als sociale onderneming

Je kunt je als energiecoöperatie aanmelden voor opname in het Register Sociale Ondernemingen. Je vult een online vragenlijst in en levert aanvullende documentatie aan, zoals statuten en jaarcijfers. Medewerkers van de Code Sociale Ondernemingen kunnen hierbij helpen.

Een beoordelaar van PwC gaat met je in gesprek en schrijft een adviesrapport, dat wordt voorgelegd aan de 'Review Board'. Zij beslist over toelating. Bij een positief besluit wordt je onderneming opgenomen in het Register Sociale Ondernemingen.