Zoetermeer brengt lokale initiatieven in beweging

Bijeenkomst Zoetermeer

Begin 2023 opende gemeente Zoetermeer de subsidieregeling ‘Handen Ineen’. Bedoeld voor projecten die bijdragen aan de energietransitie en bewust laagdrempelig van opzet. Zo wil de gemeente de energietransitie van onderop stimuleren. We spraken Karin van Rooij en Martine van der Woude over hoe deze aanpak in de praktijk werkt.

Het wordt vol overtuiging gezegd: “de beste ambassadeur is je buurman”. De gemeente Zoetermeer is resoluut. De energietransitie van bovenaf afdwingen is niet de oplossing. In plaats daarvan investeren zij in een aanpak die beweging van onderop stimuleert en mogelijk maakt. En met succes. Want in de laatste twee jaar is het aantal bewonersinitiatieven van vier naar veertien gegroeid.

Sneeuwbaleffect

De Zoetermeerse aanpak bestaat uit verschillende onderdelen, die samen voor een sneeuwbaleffect zorgen. Door in te zetten op het stimuleren en faciliteren van bewonersinitiatieven, groeit het netwerk van betrokken bewoners. Via de veertien bewonersinitiatieven worden inmiddels namelijk maar liefst ruim 3000 huiseigenaren bereikt. De samenwerking met de  Duurzame Energiecoöperatie Zoetermeer (DEZo) is een belangrijke drijvende kracht achter het succes van de aanpak. 

Blok-voor-blok-aanpak

“DEZo had al een hele mooie blok-voor-blok-aanpak ontwikkeld”, vertelt Van Rooij. “Deze aanpak werkt met een aantal energiescans van vergelijkbare woningen in een wijk, waarvoor  energieadviesrapporten worden gemaakt. Vervolgens worden hieruit de gemene delers gehaald, een top 5 tot 10 van kleine en grotere energiebespaarmaatregelen, die eigenlijk voor alle woningen gelden. Omdat in Zoetermeerse wijken vaak dezelfde woningtypes staan, zijn veel woningen per straat of buurt identiek. Dit zorgt ervoor dat ook de verduurzaming van een woning op een uniforme manier aangepakt kan worden.”

New Town

Zoetermeer is één van de zogenaamde ‘New Towns’ van Nederland. Hier verrezen in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw in een klap hele nieuwe buurten en wijken. Gebouwd met dezelfde woningen. En de gemeente heeft de originele bouwplannen vaak nog beschikbaar. Enkele energiescans uit één wijk of buurt vormen dus al een hele goede basis om inzichten te delen die voor meerdere woningen in de straat of buurt gelden. 

“DEZo koppelt een bewonersavond aan de uitgevoerde energiescans. De punten die uit de scan naar voren komen, worden in een stappenplan gegoten en met de buurt besproken. Daarmee kunnen bewoners uit de buurt vervolgens aan de slag” licht Van der Woude toe.

Handen Ineen

De gemeentelijke subsidieregeling ‘Handen Ineen’ sluit naadloos bij deze blok-voor-blok-aanpak aan. “De subsidie is al aan te vragen met een clubje van drie bewoners. Het geld kan bijvoorbeeld worden ingezet voor onderzoek naar de verduurzamingsmogelijkheden voor een bepaald woningtype. Maar ook voor communicatie over energiebesparing of het afhuren van een zaaltje voor de bewonersavond. Of, wanneer de bewoners de smaak te pakken hebben, voor de oprichting van een stichting” zegt Van der Woude. 

Beginnende initiatieven worden in dit proces door DEZo begeleid in hoe zij een sterk initiatief vormen, communicatie met de buurt kunnen oppakken en samen activiteiten op kunnen pakken. Met de subsidie van de gemeente kunnen ze daadwerkelijk een stap vooruit zetten.

Energienetwerk Zoetermeer

DEZo, de bewonersinitiatieven en andere maatschappelijke partners in de stad vormen samen het Energienetwerk Zoetermeer. Binnen dit netwerk, dat door de gemeente wordt gefaciliteerd, worden op regelmatige basis kennis, inspiratie en ervaringen gedeeld. Zo worden bijvoorbeeld de scans, rapporten, onderzoeken en stappenplannen met elkaar gedeeld.

Natuurlijke momenten 

Het Energienetwerk Zoetermeer zorgt ervoor dat er geen kennis verloren gaat. Op deze manier kunnen bewoners aanhaken op een voor hen natuurlijk moment. En alsnog gebruik maken van het stappenplan of het aanbod van het bewonersinitiatief. “In de wijk Driemanspolder heeft het bewonersinitiatief een inkoopactie voor dubbel glas georganiseerd” licht Van der Woude toe. “Zij hebben  het voor elkaar gekregen om langer lopende afspraken te maken met de leverancier. Van de eerste 20 bewoners is het glas inmiddels vervangen door HR++ glas. Bewoners die eerst twijfelden maar toch nog mee willen doen, nu ze het hebben gezien en gehoord van de buren, kunnen alsnog aanhaken. Zo zijn er 5 nieuwe deelnemers bijgekomen."

 

 

Alles uit de kast

“Ook in Zoetermeer zien we dat we niet iedereen bereiken met deze aanpak” vertelt Van Rooij. “Er zijn nu eenmaal buurten waarvoor je alles uit de kast moet trekken. We werken dan ook actief aan een ontzorgingsaanbod waar we ook landelijke middelen voor inzetten. Een financiële prikkel is en blijft belangrijk”. 

Naast geld, is ook vertrouwen een belangrijke factor. “Een groot deel van de aanpak bestaat uit communicatie. En uiteindelijk is de vraag: vertrouw je de afzender en de boodschap?” vertelt Van Rooij. “De beste ambassadeur is je eigen buurman. Het is daarom ook onze droom dat uiteindelijk iedere straat een eigen energie-ambassadeur heeft.”

Meer lezen?

Lees hier over de Subsidieregeling Handen Ineen, het Energienetwerk Zoetermeer en de Duurzame Energiecoöperatie Zoetermeer (DEZo).

 

Op de hoogte blijven?

Ontvang tips, artikelen, nieuws en meer! Geef hieronder aan welk thema je voorkeur heeft.

Lijsten