Financiële ondersteuning voor energiecoöperaties - per provincie

Per provincie zijn er verschillende mogelijkheden voor financiering van duurzame energieprojecten vanuit subsidies en fondsen. Hoe zit dit per provincie? In dit artikel zetten we de mogelijkheden voor energiecoöperaties per provincie op een rij.

Direct naar het overzicht per provincie 

Subsidie

In een aantal provincies is er een subsidie voor energiecoöperaties, energiecollectieven en/of lokale energie initiatieven. De definitie van de doelgroep, doelstelling en voorwaarden van de subsidie kunnen per provincie verschillen. Dit hangt ook samen met provinciaal beleid. Bij ons is bekend dat er in de provincies Limburg, Zuid-Holland, Noord-Holland, Gelderland, Overijssel, Drenthe, Groningen en Friesland een vorm van subsidie is waar energiecoöperaties gebruik van kunnen maken, bijvoorbeeld voor de opstart van de coöperatie of voor het uitvoeren van een project.

Er kunnen speciale voorwaarden gelden voor specifieke projecten, zoals in Zuid-Holland voor projecten gericht op duurzame warmte of het gasloos maken van gebouwen. Ook worden in regelingen soms verschillende beleidsdoelstellingen nagestreefd. Zo is er in Friesland op het moment een subsidie voor het plaatsen van zonnepanelen door coöperaties in combinatie met het verwijderen van asbest op daken.

Energiefondsen

Bijna alle provincies hebben een regionaal energiefonds. Een energiefonds is er voor het financieren van duurzame energie projecten. Het verschil met een subsidie is dat het geld ook weer terug betaald moet worden aan het fonds.

Financiering is er in verschillende vormen. De meest veel voorkomende vormen zijn: een lening, garantstellingen en participaties. De voorwaarden voor financiering verschillen per provinciaal fonds. Dit heeft effect op de mogelijkheid voor energiecoöperaties om gebruik te maken van het fonds. Van de in het overzicht genoemde fondsen maken energiecoöperaties gebruik of het fonds noemt energiecoöperaties als één van de doelgroepen.

Ontwikkelfonds voor energiecoöperaties

Energie Samen heeft samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), InvestNL en het Groenfonds het Ontwikkelfonds voor energiecoöperaties opgezet. De provincie Zuid-Holland is de eerste provincie die naast EZK bijdraagt aan het fonds.

In Utrecht, Drenthe en Limburg zijn de voorbereidingen in volle gang en wachten we op definitieve goedkeuring vanuit de provincie (d.d. maart 2021). Coöperaties uit Zuid-Holland kunnen een aanvraag voor financiering doen. Drentse, Utrechtse en Limburgse coöperaties kunnen alvast een vooraanvraag doen in afwachting van het proces in hun provincies.

Lening

Voor een lening wordt een rente bepaald. Er zijn ook zogenaamde ‘zachte’ leningen met een lagere rente dan bijvoorbeeld bij de bank. Het doel hiervan is het stimuleren van projecten met een maatschappelijke doelstelling. Dit kan voor energiecoöperaties extra interessant zijn.

Voorbeelden hiervan zijn het duurzaamheidsfonds van de gemeente Amsterdam en het energiefonds van de provincie Utrecht. Deze lening moet uiteraard wel afgelost worden. Je hebt ook achtergestelde leningen. Deze leningen worden bij faillissement ‘achter de andere leningen gesteld’, mocht er niet genoeg geld zijn om alle schuldeisers terug te betalen.

Garantstelling

Een garantstelling is een manier om andere financiers aan te trekken. Het fonds staat dan garant voor bijvoorbeeld een lening bij de bank, stel dat de energiecoöperatie deze lening niet zelf terug kan betalen. Dit maakt het eenvoudiger om als coöperatie geld bij de bank te lenen.

Participatie

Met een participatie wordt een aandeel bedoeld. Dit gaat om een aandeel in het te realiseren project. Energiefondsen bieden dit in bijna alle gevallen aan, in veel gevallen tot maximaal 50%. Dit betekent dat het fonds risicovol in het project meedoet.

Via een participatie van een energiefonds is het bijvoorbeeld mogelijk als energiecoöperatie om dat deel te financieren waarvoor geen eigen vermogen (ook via ledeninleg) beschikbaar is én geen bankfinanciering mogelijk is. Energiefondsen hebben bij een risicovolle investering ook baat bij het doorgaan van het project. Hiervoor bieden zij ook ondersteuning van projecten aan. Dit doet bijvoorbeeld de BOM in Noord-Brabant.

Samenwerken met andere energiecoöperaties

Naast een participatie door een energiefonds, zijn er ook lokale energiecoöperaties die samenwerken met andere energiecoöperaties die al langer bestaan en de middelen hebben opgebouwd om risicovol te investeren. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking van Zuidenwind met Meerwind en de Windvogel.

Kennisdeling en begeleiding

Provincies ondersteunen ook via kennisdeling en begeleiding bij de opstart van de coöperatie of bij de uitvoering van een project. Hiervoor werken zij samen met energiewerkplaatsen, Natuur en Milieufederaties en koepels van energiecoöperaties, zoals Ús Koöperaasje, GrEK, de Drentse Kei, de VECG en REScoop Limburg. Landelijk werken deze organisaties samen.