Opschalen en doorpakken: stappenplan wijkgericht waterzijdig inregelen

radiatorknop in keuken

Steeds meer initiatieven helpen hun buurtgenoten gas besparen door cv-installaties waterzijdig in te regelen. Door het slim afstellen van radiatoren en de ketel kan je tot wel 15% besparen. In dit artikel lees je hoe je dat collectief aanpakt. Met o.a. praktische tips voor het samenstellen van je team en het organiseren van de nodige materialen en training. Ook kun je een toolkit met praktische hulpmiddelen downloaden. 

Wat is waterzijdig inregelen? 

Waterzijdig inregelen, ook wel cv-tuning of cv-optimalisatie genoemd, is het in balans brengen van de waterverdeling in een cv-installatie. Dit wordt bereikt door de juiste doorstroomopeningen op de ventielen van radiatoren in te stellen, zodat alle ruimtes gelijkmatig en comfortabel warm zijn. 

Een goed ingeregelde installatie maakt het vervolgens mogelijk om de ketel en regeling efficiënter in te stellen, wat leidt tot een lager gas- en elektriciteitsverbruik. Uit decennialange praktijkervaring blijkt dat waterzijdig inregelen gemiddeld zo'n 10% tot wel 15% energie bespaart in woonhuizen. 

Waterzijdig inregelen van cv-installaties biedt een directe kans om het energieverbruik te verlagen en dus energiebesparing te versnellen, cruciaal voor het halen van nationale klimaatdoelen. Bewonersinitiatieven kunnen hierbij een waardevolle rol spelen, gezien de beperkte capaciteit in de technieksector voor grootschalige uitvoering van deze maatregel.

Bekijk hier de handleiding met uitgebreide informatie over de theorie en een praktisch stappenplan.

Achtergrondinformatie

Een paar decennia geleden was het normaal dat iedere cv-installatie waterzijdig werd ingeregeld. Omdat het goed inregelen van een systeem veel tijd in beslag kan nemen, is het bij installateurs echter uit de gratie geraakt. Tijd is immers geld, en installatiebedrijven willen geen potentiële klanten afschrikken met hoge prijzen. De kennis is daarom bij veel van hen niet meer vanzelfsprekend aanwezig. 

Sinds 2020 is het wettelijk verplicht om een installatie waterzijdig in te regelen. Dit geldt voor zowel nieuwe installaties, als voor bestaande installaties waarvan de warmtebron (cv-ketel of (hybride) warmtepomp) wordt vervangen of vernieuwd, of wanneer meer dan 30% van de warmtelichamen (zoals radiatoren) worden vervangen. 

De technieksector kampt met arbeidstekorten en grote maatschappelijke opgaven. En alhoewel waterzijdig inregelen niet heel ingewikkeld is, duurt het wel even voordat je het goed onder de knie hebt. Daarbij kost iedere inregelklus gemiddeld zo'n 2 tot 4 uur. Daarom zien we in de praktijk dat er van deze wettelijke verplichting niet veel terechtkomt.

buisklem op radiatorleiding

Foto: buisklem op radiatorleiding

Wijkgericht waterzijdig inregelen 

Er ligt een aanzienlijk besparingspotentieel in de voorraad niet-ingeregelde cv-installaties, met schattingen die variëren van zo'n 75% tot 90% van de Nederlandse woningen. Door wijkgericht waterzijdig inregelen is het mogelijk in de komende jaren zowel huur- als koopwoningen in grote aantallen aan te pakken. Dit biedt niet alleen voordelen voor de bewoners (meer comfort en een lagere energierekening), maar draagt ook bij aan de bredere maatschappelijke doelen, zoals het verlagen van de CO2-uitstoot en het behalen van de nationale klimaatdoelstellingen. 

Het wijkgericht aanpakken van waterzijdig inregelen biedt verschillende voordelen ten opzichte van een individuele aanpak: 

  1. Efficiëntie door schaalvoordelen: door op wijk- of regionaal niveau te werken, kunnen lokale teams ervaring opdoen en sneller werken. Vergelijkbare woningen met dezelfde cv-installaties maken het mogelijk om processen te stroomlijnen, wat de snelheid en effectiviteit van het inregelwerk verhoogt. 
  2. Maatwerk en lokale betrokkenheid: wijkgerichte initiatieven maken het mogelijk om maatwerk te leveren, afgestemd op de specifieke situatie van een wijk. Daarnaast bevordert deze aanpak lokale betrokkenheid en versterkt het de netwerken van bewoners, partners, en lokale ondernemers. 
  3. Samenwerking met partners: het betrekken van gemeenten, woningcorporaties en andere lokale organisaties maakt de uitvoering financieel en organisatorisch haalbaarder. Deze partners kunnen niet alleen helpen met financiering, maar ook met het bereiken van de juiste bewoners, zodat het aanbod van waterzijdig inregelen daadwerkelijk de mensen bereikt die er het meeste baat bij hebben. 

Uit de praktijk blijkt dat een wijkgerichte of regionale aanpak vaak effectief is. Voorbeelden zoals het BuurtKlusBedrijf in Arnhem en de CV-dokter in Groningen tonen aan dat het inregelen van honderden woningen binnen één stookseizoen goed mogelijk is met de juiste organisatie en lokale samenwerking. Wij maken in dit artikel dankbaar gebruik van hun lessen.

training wzi gorinchem

Foto: FIXbrigade bij SiTy Academy Gorinchem

Stappenplan wijkgericht waterzijdig inregelen 

Om waterzijdig inregelen effectief op wijkniveau aan te pakken, doorloop je drie fasen: de oriëntatiefase, de voorbereidings- en trainingsfase, en de uitvoeringsfase. In de oriëntatiefase kijk je of jouw initiatief klaar is om deze maatregel op te pakken. In de voorbereidings- en trainingsfase zet je de nodige stappen om partners te betrekken, de strategie voor het project vast te stellen, en je team te werven en op te leiden. Tot slot komt in het stookseizoen de uitvoeringsfase, waarin je de plannen daadwerkelijk in de praktijk brengt.

1) Oriëntatiefase 

Voordat je begint met het aanschaffen van spullen en trainen van inregelaars, is het slim om te kijken of jouw initiatief een vruchtbare grond is voor het oppakken van deze maatregel. Indien je aan (bijna) alle onderstaande succesfactoren voldoet, is de kans groot dat je waterzijdig inregel project een succes wordt. Twijfel je of je kunt voldoen, neem dan de tijd om dit iets verder uit te zoeken. 

Succesfactoren voor een geslaagd project 

  • Er is een projectleider beschikbaar, die verantwoordelijk is voor communicatie, samenwerkingsafspraken en begroting/middelen. 
  • Je verwacht binnen je bestaande netwerk een vrijwilliger of betaalde kracht te kunnen werven die zich in waterzijdig inregelen wil specialiseren en coördinatie- en hoofdklussertaken op zich kan nemen. 
  • Er is een fysieke uitvalsbasis van waaruit je kunt werken, overleggen en de klusmaterialen kan opslaan. 
  • Er is een samenwerkingsrelatie met gemeente en/of woningcoöperatie, die (mogelijk) het waterzijdig inregelen willen ondersteunen. 
  • Er is al een aanbod aan bewoners waarin dit in te bedden is, denk aan energiecoaches, klussendienst, energiefixers.

Waarom aanbieden als onderdeel van een breder aanbod?

Uit de praktijk blijkt dat het aanbieden van waterzijdig inregelen een groter succes is als je het aanbiedt naast een completer aanbod. Denk bijvoorbeeld aan het aanbrengen van radiatorfolie, tochtstrips en dergelijke, maar misschien ook een ‘gewone’ klus zoals het schilderen van een muurtje. 

Niet iedereen is bekend met de term waterzijdig inregelen. Andere maatregelen zijn vaak bekender en ook in huis goed zichtbaar. Hierdoor kan een bewoner ook beter beoordelen of hij tevreden is met het resultaat. Als mensen positieve ervaringen hebben met de andere maatregelen die jullie hebben toegepast, zijn ze sneller geneigd te vertrouwen op de waarde van het waterzijdig inregelen.  

En minstens zo belangrijk: het geeft je tijdens de wachtmomenten in het inregelproces iets nuttigs te doen, zo haal je het maximale uit een huisbezoek

2) Voorbereidings- en trainingsfase 

In deze fase leg je de basis voor het succes van je waterzijdig-inregelproject. Dit is het moment dat de projectleider het projectplan maakt. Je betrekt de juiste partners en bepaalt de strategie. Samen met je partners bepaal je doelstellingen, regel je financiering en definieer je je doelgroep. Daarnaast stel je een gedreven team samen en zorg je voor de benodigde training om je team de juiste vaardigheden bij te brengen, zodat je in de praktijk effectief kunt werken en de techniek onder de knie krijgt. 

2.1 Betrek samenwerkingspartners

  • In veel gevallen is de gemeente de eerste potentiële samenwerkingspartner om contact mee te zoeken. De gemeente kan een rol spelen in het financieren van de opleiding, de materialen en/of uren van de klussers, bijvoorbeeld via de Specifieke Uitkering Lokale Aanpak Isolatie (SPUK-regeling), die bedoeld is voor verduurzamingsmaatregelen. Daarnaast kan de gemeente ook een rol spelen in het communiceren van je aanbod richting je doelgroep. 
     
  • Het is slim om de samenwerking op te zoeken met energiecoaches. Mogelijk zijn die ondergebracht bij je eigen initiatief, bij de lokale energiecoöperatie, de gemeente of het energieloket. Energiecoaches komen bij veel bewoners thuis; ze kijken naar de woning en luisteren naar het verhaal van de bewoner. Ze kunnen een belangrijke rol spelen in het aanbevelen van of doorverwijzen naar jullie inregel-aanbod.   
     
  • Wil je met je initiatief meters maken, dan is de woningcorporatie een interessante partner om aan boord te krijgen. Ze hebben veel (sociale) huurders die mogelijk veel baat hebben bij een lagere energierekening. Een ander voordeel: het is fijn om veel dezelfde woningen in te regelen om handigheid te ontwikkelen. Vergelijkbare installaties met dezelfde ketels en dezelfde radiatorkranen scheelt uitzoek- en nadenkwerk, waardoor je sneller meer woningen kan inregelen.  

    Een betrokken en enthousiaste contactpersoon bij de woningcorporatie is een must, want het opstarten van deze samenwerking kan wel een uitdaging zijn. Je hebt namelijk ook te maken met de installatiepartner waar de woningcorporatie mee samenwerkt, die is verantwoordelijk voor het onderhoud van de cv-installaties. Goed overleg en duidelijke afspraken zijn dus essentieel voordat je als initiatief de installaties gaat inregelen.  

    Installatiepartners zijn huiverig voor ‘gedoe' en niet-werkende installaties. Logisch, want zij zijn ervoor verantwoordelijk dat de installaties naar behoren werken. Eén van de oplossingen daarvoor is om de bewoners goed te instrueren om contact op te nemen met jouw initiatief bij klachten n.a.v. het inregelen. Daarnaast is het voor alle partijen goed als je transparant bent over de exacte werkzaamheden die je hebt uitgevoerd. Lukt het om tot goede afspraken te komen, dan zijn de baten groot voor alle betrokkenen. 
     

  • Het lokale bedrijfsleven is ook nog een interessante samenwerkingspartner. Als je kiest voor de insteek om je inregelaars door te laten stromen naar de technieksector, kan je kijken of er een lokale installateur is die interesse heeft in het mede-financieren van de training.  
     
    Wellicht heeft de installateur zelf de kennis over (statisch) waterzijdig inregelen in huis, of is hij bereid die kennis op te doen. In dat geval is er een mooie samenwerkingskans door de inregelaars van je initiatief ‘stage’ te laten lopen bij de installateur in de vorm van een paar keer mee op inregelbezoek.  
     
    Let op: het gaat hier wel om de traditionele, 'statische’ methode van waterzijdig inregelen. Bij dynamisch inregelen komen andere zaken kijken, zoals het vervangen van radiatorkranen (zie ook de veelgestelde vragen onder 'waterzijdig inregelen: de basis' voor meer informatie hierover). Dat is werk dat je als initiatief niet hoeft te ambiëren; het vervangen van onderdelen in de installaties laten we over aan de installateur, bovendien is de aanschaf van speciale kranen duur en niet nodig voor een goed resultaat.  

2.2 Bepaal je doelstelling

Zelf, of samen met je partners, kan je nu een doel gaan formuleren. Hoeveel woningen wil je inregelen? Een doelstelling geeft je handvatten in het verder organiseren van financiering en het samenstellen van een team. Duidelijke afspraken over verantwoordelijkheden en verwachtingen zijn daarbij essentieel om samenwerking met partners soepel te laten verlopen.

Hou er rekening mee dat je leertijd inbouwt in je eerste stookseizoen, je bent nog bezig met het ontwikkelen van de vaardigheden. Probeer realistisch, maar ook ambitieus te zijn. Hoe meer woningen je inregelt, hoe beter je de vaardigheid in de vingers krijgt. Na je eerste leerseizoen, kunnen de ambities voor het volgende stookseizoen natuurlijk verder omhoog.   

Aangezien de radiatoren tijdens het inregelen meerdere keren opwarmen en afkoelen, kun je alleen in de koude maanden waterzijdig inregelen. Het stookseizoen is het inregelseizoen: oktober t/m april. Als we daar wat vakantieweken vanaf trekken (herfst-, kerst- en voorjaarsvakantie), dan komen we uit op effectief zo'n 26 weken. Een gemiddelde eengezinswoning inregelen kost ongeveer een halve dag. 

2.3 Regel financiering

Nu je je doel hebt bepaald, is het tijd om na te denken over de financiering van je project. Subsidie van de gemeente ligt het meest voor de hand. Gemeenten kunnen gebruik maken van de Specifieke Uitkering Lokale Aanpak Isolatie (SPUK-regeling), die bedoeld is voor verduurzamingsmaatregelen en het bevorderen van energie-efficiëntie in de gebouwde omgeving. 

Hoeveel financiering je nodig hebt, hangt af van je doel en aanpak, maar ook van de keuze die je maakt wat betreft eigen bijdrage van bewoners. Ga je het gratis aanbieden? Overweeg je om kapitaalkrachtige bewoners een eigen bijdrage te laten betalen voor de werkzaamheden? 

Aan welke kosten moet je denken: 

  • Projectleiding, communicatie- en coördinatiekosten 
  • Opleidingskosten
  • Uitvalsbasis 
  • Materiaalkosten
  • Verzekering
  • Kosten inzet (hoofd)klusser(s) 

2.4 Stel je klusteam samen

Een goed team begint bij een steady hoofdklusser; iemand die technische kennis heeft, goed kan communiceren en van aanpakken weet. Dit is de persoon waarbij zowel de projectleider als de klussers terecht kunnen voor vragen. Idealiter neemt deze persoon ook de coördinatie van het klusteam op zich.  

De hoofdklusser schiet te hulp bij inhoudelijke vraagstukken, houdt overzicht over de woningdossiers en bouwt gaandeweg expertise op. In het kader van continuïteit en verbetering van je aanbod, is het slim te overwegen hier een betaalde functie van te maken. 

Daarnaast wil je nog minimaal 3 mensen werven die, al dan niet vrijwillig, bereid zijn zich voor een langere tijd te committeren aan het inregelen van bijvoorbeeld minimaal 1 woning in de week. Het goed onder de knie krijgen van waterzijdig inregelen kost tijd, je wil dus een team dat bereid is om samen 1 leerseizoen en daarna een opschaalseizoen te doen. Dat betekent een commitment van 2 jaar. 

Hoe groot je team wordt, hangt ook af van de doelen die je hebt gesteld in stap 2.  

  • Rekenvoorbeeld: stel, iedereen uit je team regelt 1 woning per week in. Als je een team van 4 in totaal hebt, en je werkt (zoals aanbevolen) in duo's, betekent dat 2 woningen per week met je initiatief. In totaal kom je dan op 52 woningen per stookseizoen. Wil je meer woningen doen, dan zullen (een paar van) de teamleden meer tijd moeten investeren, of zal je het team groter moeten maken. 
Kans: betrek werkzoekenden 

Een benadering die zich in de praktijk van waterzijdig inregelen heeft bewezen, is het betrekken van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit model biedt tal van voordelen.  

Buurtbewoners die zich willen ontwikkelen, krijgen de kans om waardevolle technische vaardigheden te leren, wat hun kansen op een carrière in de technieksector vergroot — een sector die sterk op zoek is naar extra arbeidskrachten. Dit creëert ruimte voor samenwerking met lokale ondernemers die geïnteresseerd kunnen zijn in het ondersteunen van deze initiatieven, zowel financieel als praktisch. Bovendien spelen gemeenten een actieve rol in het bevorderen van werkgelegenheid voor hun inwoners, en zijn er vaak verschillende subsidiemogelijkheden beschikbaar voor dit soort projecten.  

Door je initiatief op deze manier te versterken, voeg je niet alleen extra waarde toe aan je project, maar draag je ook bij aan de bredere sociale en economische ontwikkeling van de wijk.  

>> bekijk hier informatie over het ontwikkelpad energiehulp van de FIXbrigade

2.5 Organiseer een training

Voor het inregelen van cv-installatie hoef je geen installateur te zijn, maar het is wel belangrijk dat je goed weet waar je mee bezig bent. Zeker als je het bij andere mensen thuis toepast. Daarom raden we sterk aan dat klusteams een praktijktraining volgen. Zo hebben ze de gelegenheid om vragen te stellen en de theorie goed te snappen. Hierbij hoort ook dat je in de praktijk oefent onder toezicht van een expert. Een paar voorbeelden van partijen* die trainingen voor de 'statische' methode van waterzijdig inregelen aanbieden:

*Horen er meer partijen in dit rijtje? Mail naar vragen@hier.nu.

Leerwerktraject 

Wanneer je team de techniek onder de knie heeft en voldoende ervaring heeft opgedaan in de praktijk, kunnen ze volgens het meester– gezel– leerling-model de kennis overdragen aan nieuwe teamleden. Dit betekent dat de meer ervaren teamleden, de 'meesters' en 'gezellen', de nieuwe collega's begeleiden en opleiden in de praktijk.

2.6 Schaf de materialen aan

Zorg dat je inregelaars goed aan het werk kunnen. Daarvoor heb je een (of meerdere) koffer(s) nodig met onderstaande inhoud (zie ook communicatietoolkit):  

  • het basisgereedschap
  • de speciale inregelgereedschappen
  • eventueel een laserthermometer, buisklemmen of een warmtebeeldcamera (zie hoofdstuk 1.2 de meetmethode in de handleiding
  • een geplastificeerde handelingenlijst
  • een wzi-lijst + potlood voor het noteren van de instellingen
  • een knieplankje
  • herbruikbare schoenhoesjes 
  • Afhankelijk van je aanpak ook nog andere materialen, zoals een kaartje om bij bewoners achter te laten, waarop je de aangepaste instellingen noteert.

2.7 Zorg voor een vaste uitvalsbasis

Kies een locatie van waaruit je kunt werken. Dit kan een buurthuis, een centrale eigen ruimte of een andere plaats zijn die goed bereikbaar is voor je team. Hier kun je materialen (gereedschapskoffers e.d.) veilig opslaan. Ook is het de plek waar je team bezoeken kan voorbereiden en nabespreken. Dit komt de kwaliteit van het werk ten goede en het samen nabespreken van bezoeken zorgt voor een steilere leercurve. Een warm kopje koffie of thee is natuurlijk erg prettig in het stookseizoen. 

2.8 Breng je verzekering op orde

Controleer of je verzekering eventuele schade dekt die kan ontstaan tijdens het inregelproces. Het gebeurt weinig, maar er is wel een (klein) risico op schade. Denk bijvoorbeeld aan het per ongeluk omstoten van een vaas, of het veroorzaken van een lekkende kraan, die na een nachtje druppelen een plasje water op het laminaat achterlaat.  
 
Werk je met vrijwilligers? Check dan of je gemeente een VNG vrijwilligersverzekering heeft afgesloten. Ben je bijvoorbeeld een bewonersbedrijf of stichting en heb je mensen in dienst, dan past de ZekerVanJeZaak verzekering (link naar pdf) van Interpolis misschien wel bij je. Lees meer over verzekeringen in de toolkit van LEA.

2.9 Bepaal je communicatiestrategie

Een duidelijke en doordachte communicatiestrategie is belangrijk voor het succes van je project. Het zorgt ervoor dat bewoners goed geïnformeerd zijn, dat ze weten wat ze kunnen verwachten en dat ze zich makkelijk kunnen aanmelden voor je dienst. Deze strategie helpt niet alleen bij het verbeteren van de effectiviteit van je project, maar versterkt ook de relatie met je partners. Download <hier> de communicatiekit met voorbeeldteksten die je vrij kunt gebruiken. 

Website 

Om bewoners te bereiken, kun je verschillende kanalen inzetten. Een van de belangrijkste is je eigen website, als je die hebt. Hier kun je informatie over het project aanbieden, zoals het doel van waterzijdig inregelen, de voordelen, en hoe bewoners zich kunnen aanmelden. Zorg ervoor dat de informatie helder en makkelijk toegankelijk is. Werk je met partners? Kijk dan of zij ook een plek op hun site kunnen inrichten. 

Nieuwsbrief 

De nieuwsbrief is een uitstekend middel om je boodschap te verspreiden. Niet alleen die van jezelf, maar ook die van je partners en andere partijen die in contact staan met jouw doelgroep. Stuur ze een voorbeeldtekstje zodat de drempel laag is om het bericht te plaatsen. 

Flyers en posters 

Zorg voor extra zichtbaarheid van je initiatief door flyers en posters te plaatsen op plekken waar je doelgroep komt, zoals buurtcentra, bibliotheken, supermarkten en bijvoorbeeld woningen van de woningcorporatie. Deze materialen moeten kort en duidelijk zijn, met een uitleg over het waterzijdig inregelen, de voordelen, en hoe mensen zich kunnen aanmelden. 

Directe communicatie met bewoners 

Wil je dat bewoners zich aanmelden of neem je zelf contact met ze op naar aanleiding van een doorverwijzing door bijvoorbeeld een energiecoach? En neem je na aanmelding contact op via e-mail of bel je ze voor het maken van een afspraak? Het is belangrijk om dit proces goed vast te leggen. 

Je kunt overwegen om een aanmeldingsformulier op je website aan te bieden. Voor persoonlijker contact kun je daarnaast een informele e-mail sturen waarin je bewoners uitnodigt voor het huisbezoek en waarin je hen vraagt om bepaalde informatie over hun installatie vooraf aan te leveren (bijvoorbeeld een foto van het typeplaatje van de ketel of de radiatorknoppen). Dit bespaart tijd tijdens het bezoek en maakt het proces efficiënter, maar vraagt wel extra inspanning van de bewoner. 

Hoe je met bewoners communiceert en wat je van ze vraagt, hangt natuurlijk sterk af van je doelgroep, je samenwerkingspartners en de middelen die je tot je beschikking hebt. Belangrijkste is vooral dat je doet wat je belooft.  

Informatie vooraf en achteraf 

Stuur bewoners een bevestigingsmail van tevoren waarin je hen uitleg geeft over het bezoek, de verwachte duur en hoe ze zich kunnen voorbereiden. Dit helpt verwachtingen te managen en zorgt voor een vlotte uitvoering van het bezoek. Na afloop van het bezoek kun je overwegen om een evaluatieformulier naar de bewoners te sturen om hun ervaringen te verzamelen en je dienstverlening te verbeteren. 

Standaard communicatie 

Ook als je geen geavanceerd communicatiesysteem tot je beschikking hebt, is het slim om de communicatie te stroomlijnen. Maak standaard e-mails voor vaste momenten: bijvoorbeeld voor de bevestiging van een aanmelding, voor het versturen van een herinnering een paar dagen voor het bezoek, en na afloop voor een evaluatie. Dit bespaart tijd en zorgt ervoor dat bewoners altijd de juiste informatie ontvangen. 

Nazorg 

Overweeg om na het inregelen van de installatie een kaartje achter te laten bij de ketel met daarop de oude en nieuwe instellingen, zodat het voor iedereen inzichtelijk is wat er is veranderd. Dit kaartje moet ook je contactgegevens bevatten (zoals website, e-mail en telefoonnummer), zodat de bewoner of een installateur later contact kan opnemen indien nodig. Houd er rekening mee dat dit kaartje lang in de woning kan blijven, dus denk goed na over wat je erop zet. Voeg eventueel ook een korte uitleg toe over waarom het belangrijk is om de ketel goed in te stellen 

3) Uitvoeringsfase 

In deze fase zet je de plannen om in actie. Dit is het moment om je opgedane kennis toe te passen bij bewoners thuis. Met een duidelijk plan en een goed voorbereid team zorg je voor een efficiënte en gestructureerde uitvoering, zodat je vaardigheden verder ontwikkelen en de bewoners tevreden zijn.

3.1 Oefen je kennis meteen in de praktijk

Na het afronden van de training is het belangrijk om de opgedane theorie- en praktijkkennis direct toe te passen. Oefening is cruciaal, omdat de techniek soms verwatert als je niet snel aan de slag gaat.  

Plan voordat de training is afgerond alvast een aantal bezoeken voor de periode direct na de training om verder te gaan met oefenen. Zelfs als je nog niet alles perfect beheerst. Dit helpt je niet alleen om je vaardigheden verder te ontwikkelen, maar ook om vertrouwen op te bouwen in het proces en de techniek.  

Werk je samen met energiecoaches? Inventariseer eens of er onder hen animo is voor een bezoek bij henzelf thuis van je inregelteam om de cv-installatie in te regelen. Zo kan het team ervaring opdoen in de praktijk en weten de energiecoaches meteen beter wat ze aanbieden aan bewoners wanneer ze naar jullie dienst doorverwijzen. En de coaches hebben natuurlijk dan zelf ook profijt van hun ingeregelde systeem. 

Ken je een ervaren inregelaar in de regio? Kijk dan eens of je een aantal keren kan meelopen. Zie het als een soort stage.

3.2 Stel een gedetailleerd plan van aanpak op

De projectleider heeft eerder in het proces al een aanpak op grote lijnen gemaakt, nu is het tijd voor de hoofdklusser/coördinator om dit verder te concretiseren op huisbezoekniveau. Dit helpt je inregelteam goed voorbereid te zijn en de huisbezoeken efficiënt en effectief uit te voeren. Door een vaste structuur voor elk huisbezoek aan te houden, weten de klussers precies wat ze kunnen verwachten. Dit bevordert consistentie en verhoogt de efficiëntie van het proces. Volg de onderstaande stappen om je aanpak helder en praktisch te maken: 

Bezoekstructuur 

Bepaal of je één bezoek nodig hebt om het inregelen te voltooien, of dat het beter is om dit over twee bezoeken te verdelen. Bijvoorbeeld: 

  • Eerste bezoek: Inventarisatie en controle van de installatie (zoals het meten van de temperatuur, het inspecteren van radiatoren en ketelinstellingen). 
  • Tweede bezoek: Het daadwerkelijke inregelen van de installatie. 
    Het is belangrijk om deze structuur duidelijk te communiceren naar je team en de bewoners, zodat iedereen weet wat ze kunnen verwachten. 
  • De tijd tussen die twee bezoeken geeft je de gelegenheid om: 
    - Een specifiek plan op te stellen, elke installatie is tenslotte net een beetje anders
    - Op zoek te gaan naar de juiste handleidingen
    - De plattegronden met leidingverloop netjes in te tekenen
    - Te overleggen met anderen en vragen te stellen aan bijvoorbeeld een installateur
Leg duidelijke verantwoordelijkheden vast 

Het is belangrijk om van tevoren te bepalen wie welke taak voor, na en tijdens het huisbezoek uitvoert. Dit voorkomt verwarring en zorgt ervoor dat het werk efficiënt verloopt. Iedereen in het team moet weten wat hun verantwoordelijkheden zijn. 

Voorbereiding door de bewoner

Overweeg of je bewoners vooraf informatie wil laten opsturen, zoals details over de cv-installatie. Denk aan een foto van het typeplaatje van de cv-ketel, foto's van de radiatorknoppen, het aantal radiatoren en een plattegrond van de woning indien beschikbaar. Dit geeft je de ruimte om al wat denkwerk te verrichten voorafgaand aan het bezoek en kan het huisbezoek versnellen. Het vergt alleen wel meer inspanning van de bewoner. Als je ervoor kiest om alles ter plekke zelf te doen, zorg dan ook dat je dat duidelijk aangeeft, zodat de bewoner weet wat er van hen verwacht wordt. 

Met de juiste materialen op pad  

Maak een checklist van de benodigde materialen, zoals gereedschap, meetapparatuur en zorg dat de spullen in een centrale uitvalsbasis liggen waar het team altijd bij kan. Zo zorg je dat het team alles heeft wat nodig is om het huisbezoek efficiënt uit te voeren. 

Bepaal je introductie 

Voordat je bij de bewoner binnenstapt, zorg ervoor dat je duidelijk maakt wie je bent en wat je komt doen. Stel jezelf voor, leg het doel van het bezoek uit en creëer een vertrouwelijke sfeer. Dit helpt om de verwachtingen helder te stellen en het gesprek op een professionele manier te starten. Nog een tip: vraag of je je schoenen mag aanhouden, of dat de bewoner liever heeft dat je ze uittrekt. Of trek schoenhoesjes over je schoenen aan. 

Stel de juiste vragen 

Eenmaal binnen ga je even rustig samen zitten en vertel je hoe de rest van het bezoek ongeveer zal verlopen en hoe lang je daar ongeveer mee bezig verwacht te zijn. Daarbij wil je de situatie van de bewoner goed in kaart brengen. Vraag naar de huidige werking van de cv-installatie, eventuele klachten, en specifieke wensen of problemen die ze ervaren. Dit biedt je belangrijke informatie over de installatie. 

3.3 Werk in duo's

De ervaren inregelaar kan vaak zelfstandig werken, maar voor beginners is het belangrijk om samen te werken. Het daadwerkelijke inregelen doe je het liefst met z’n tweeën, zodat je kunt overleggen, van elkaar kunt leren en de taken kunt verdelen. De inventarisatie kan eventueel door één persoon worden gedaan, als je kiest voor een los inventarisatiebezoek voorafgaand aan het daadwerkelijke inregelen. 

Denk ook aan de sterke punten van je teamleden: de één is misschien sterker in communicatie met bewoners, terwijl de ander technisch beter onderlegd is. Als je met het meester-gezellen-leerling-model werkt, koppel dan een ervaren teamlid aan een minder ervaren lid. Naarmate je team meer ervaring opdoet, kunnen ze eventueel zelfstandig werken, maar begin altijd met duo’s voor een optimale leerervaring.

3.4 Documenteer je werk

Het is belangrijk om je werk goed te documenteren, zowel voor jezelf als voor je team. Dit zorgt voor overzicht, voorkomt miscommunicatie en helpt je om snel weer op te pakken als er iets niet helemaal goed gaat. Gebruik hiervoor een WZI-lijst zoals in de bijlage van de handleiding (link) en zorg dat je na afloop van ieder huisbezoek de volledig ingevulde lijst toevoegt aan je administratie. 

Tijdens het bezoek 

Begin elk huisbezoek door de instellingen van de kranen en de ketel vast te leggen voordat je aanpassingen maakt – dit is je nulmeting. Schrijf bij iedere wijziging duidelijk op wat je hebt aangepast, zodat beide inregelaars in het duo het proces goed kunnen volgen. Zo krijg je inzicht in je aanpak.  

Als je terug moet 

Als de bewoner toch nog niet helemaal tevreden is of er blijkt een probleem te zijn en je moet terug, is het wel zo prettig als je dankzij je aantekeningen snel achterhalen waar het misging. Als je de administratie op orde hebt, kun je makkelijk terugvinden waar je bent gebleven en het werk efficiënt voortzetten zonder alles opnieuw uit te zoeken.  

Kennis opbouwen 

Daarnaast bouw je door het documenteren van je werk een waardevolle database op van kennis en ervaringen. Je kunt daardoor in de toekomst sneller werken, omdat je steeds minder hoeft uit te zoeken, bijvoorbeeld over de juiste instellingen van de ketel. Dit maakt je werk efficiënter en vergroot je vakkennis op lange termijn.

3.5 Doe een check voor je vertrekt

Voordat je vertrekt, zet je het systeem nog een keer aan en controleer je of zowel de verwarming als het warme tapwater goed functioneren. Mocht je per ongeluk een foutje hebben gemaakt bij de instellingen van de ketel, dan zal je die nu zelf tegenkomen en kan je het corrigeren. Deze laatste controle voorkomt dat bewoners na afloop met klachten terugkomen en vergroot de kans op tevredenheid. Zo weet je zeker dat je werk goed is afgerond en dat de bewoner comfortabel kan genieten van het resultaat.

3.6 Evalueer je werk

Na de uitvoering is het belangrijk om het project op twee niveaus te evalueren: binnen je team en met de bewoners.  

Binnen het team kun je de bezoeken nabespreken om ervaringen uit te wisselen, te reflecteren op wat goed werkte en te onderzoeken waar verbeteringen mogelijk zijn. Dit helpt om de samenwerking te versterken en de werkwijze te optimaliseren.  

Bij de bewoners kun je de tevredenheid peilen door hen een (kort!) evaluatieformulier aan te bieden. Dit biedt waardevolle inzichten aan de hand waarvan, indien nodig, je kunt bijsturen en de dienstverlening voor toekomstige projecten kunt verbeteren. 

3.7 Communiceer met je partners

Het is essentieel om heldere en regelmatige communicatie te onderhouden met eventuele samenwerkingspartners, zoals de gemeente, woningcorporaties en energiecoaches. Zorg ervoor dat zij goed op de hoogte zijn van je projectdoelen, de voortgang en de rol die zij spelen in het proces. Dit kan bijvoorbeeld door wekelijkse of maandelijkse overlegmomenten in te plannen, waarbij je updates deelt over het aantal inregelbezoeken, de resultaten en eventuele knelpunten.  

Duidelijke afspraken over verantwoordelijkheden en verwachtingen zijn noodzakelijk om samenwerking soepel te laten verlopen. Bovendien kan transparantie over de behaalde resultaten, successen en knelpunten ervoor zorgen dat partners zich meer betrokken voelen en het project actief blijven ondersteunen.

training wzi energierijk houten

Foto: EnergieRijk Houten

4. Toolkit waterzijdig inregelen

In deze toolkit vind je: 

  • Handleiding waterzijdig inregelen
  • De WZI-check voor bijvoorbeeld doorverwijzingen vanuit energiecoaches
  • Handelingenlijst inregelaars
  • Communicatieteksten voor website, nieuwsbrief, socials
  • Rechtenvrije en afbeeldingen 

Download de toolkit

Veelgestelde vragen

In deze sectie vind je een lijst met veelgestelde vragen. Staat jouw vraag er niet tussen? Stuur een mail naar vraag@hier.nu en dan beantwoorden we je vraag zo snel mogelijk.

Waterzijdig inregelen: de effecten en voordelen

Hoe groot is het effect van waterzijdig inregelen op comfort?

Het effect van waterzijdig inregelen op comfort is in veel gevallen groot.

Ten eerste worden radiatoren evenredig warm, waardoor er geen koude plekken in huis ontstaan.  

Ten tweede bereiken ruimtes doorgaans sneller de gewenste temperatuur.  

Ten derde kan het stromingsgeluiden in leidingen en radiatoren verminderen, wat een stiller systeem oplevert. Ten vierde kunnen de kamerthermostaat en de ketel efficiënter werken, wat zorgt voor een stabiele en comfortabele binnentemperatuur.

Kanttekening: bij erg slecht geïsoleerde woningen (denk aan energielabel F, G) kan het comfort achteruitgaan. Omdat het tochtig is en de warmte te snel verloren gaat, zijn bewoners mogelijk juist gehecht aan die ene veel te hete radiator in de woonkamer en zullen die missen als de warmte gelijkmatiger verdeeld wordt over het systeem. In die gevallen is het advies om eerst isolatiemaatregelen te treffen.

Hoeveel energie kan waterzijdig inregelen besparen?

Gemiddeld 10% in woningen en 25% in werkpanden met een werkritme van 8:00 – 17:00 uur en in het weekend dicht. Met daarbij de kanttekening dat het waterzijdig inregelen natuurlijk gepaard moet gaan met het bijstellen van ketel en regeling.

Het verschil tussen die twee type gebouwen zit hem in de buitengebruikstijd. Een woonhuis is ongeveer een derde van de tijd buitengebruik, terwijl zo’n werkpand al snel driekwart van de tijd niet gebruikt wordt. Hoe langer een cv-ketel niet hoeft te branden, hoe groter het besparingspotentieel. 

Wat gebeurt er als een installatie nooit is ingeregeld?

Als een verwarmingsinstallatie niet is ingeregeld, werkt het systeem niet zo efficiënt als zou moeten.

In de eerste instantie betekent dat dat je meer gas verbruikt dan nodig. In de tweede instantie betekent het in veel gevallen ook dat je comfort suboptimaal is. Je krijgt bijvoorbeeld bepaalde ruimtes niet goed warm, of andere ruimtes worden juist té warm.  

Waterzijdig inregelen: communicatie

Hoe kan ik bewoners overtuigen van de waarde van waterzijdig inregelen?

Het helpt om enkele voorbeeldwoningen in te regelen. De resultaten zullen dan waarschijnlijk meer mensen over de streep trekken.

Een goede samenwerking met andere initiatieven en/of professionals die al contact hebben met bewoners, geeft ook een mooie laagdrempelige ingang. Goede (ervarings)verhalen van mensen die ze vertrouwen, werken vaak goed. 

Hoe kan ik de kennis over waterzijdig inregelen breder delen?

HIER heeft een handleiding en communicatiematerialen ontwikkeld die je als bewonersinitiatief kunt inzetten om bewoners te informeren over waterzijdig inregelen. Deze materialen zijn vrij te gebruiken.

Als je zelf meer kennis wilt vergaren over waterzijdig inregelen, kan je bijvoorbeeld de website van CV Tuning raadplegen. 

Waterzijdig inregelen: de uitvoering

Hoe kun je meten of het waterzijdig inregelen goed is uitgevoerd?

Je kunt met je hand, of als je precies wil meten met een lasertemperatuurmeter, retourtemperaturen vergelijken.

Zet alle radiatorknoppen helemaal open, en vraag op de kamerthermostaat 25 °C. Wacht twintig minuten en meet op iedere radiator de retourtemperatuur op precies dezelfde manier, bijvoorbeeld met de lasertemperatuurmeter tegen het radiatorvlak. Vergelijk dan alle retourtemperaturen met elkaar. Verschillen (van meer dan 4 graden bij een maximale watertemperatuur van 60 graden Celcius) duiden op een waterzijdige onbalans.

Let op: het is geen exacte wetenschap, als de retouren dicht bij elkaar liggen heb je de grootste winst al behaald. Dit geldt wel voor een woonhuis dat goed gedimensioneerd is en dus het juiste aantal en formaat radiatoren in iedere ruimte heeft. Wanneer er bijvoorbeeld radiatoren zijn bijgeplaatst in bepaalde ruimte, is de verwachting dat die radiatoren met een koudere retour uitkunnen.

Hoeveel tijd kost waterzijdig inregelen gemiddeld?

Ongeveer 3 uur voor een gemiddelde rijtjeswoning met max. 10 radiatoren.

Per 4 extra radiatoren en per radiatorverdeler, tel je er 1 uur bij op. De tijdsinvestering is natuurlijk per geval verschillend. Het hangt ook af van de complexiteit van de installatie en hoe bedreven je bent. 

Kan ik mijn verwarmingsinstallatie zelf waterzijdig inregelen?

Ja, in veel gevallen kan je zelf je installatie waterzijdig inregelen en je ketel zuiniger afstellen.

In de handleiding waterzijdig inregelen vind je o.a. een praktisch stappenplan, handige video’s en informatie over de benodigde gereedschappen. Bepaal met behulp van de handleiding of je jouw eigen systeem kunt inregelen, of dat je er beter een professional voor kunt inschakelen. 

Wat zijn de kosten en terugverdientijd van waterzijdig inregelen?

De terugverdientijd voor het waterzijdig inregelen van een woning ligt gemiddeld tussen de 1 en 1,5 jaar

De meeste woningen in Nederland hebben radiatoren met dubbel instelbare (inregelbare) ventielen (kranen of voetventielen). Het is een misverstand dat deze vervangen moeten worden door dynamische kranen. Je kunt een installatie prima inregelen op normale kranen en dat is maar goed ook, want anders zou het inregelen onnodig prijzig worden. In een gemiddelde woning zitten de kosten vooral in de manuren. De uiteindelijke kosten hangen dan ook af van het uurtarief, dat kan variëren.

Voorbeeld:
Stel, we nemen een gemiddelde rijtjeswoning met maximaal 10 radiatoren en een gasverbruik van 1020 m³ per jaar. Met een uurtarief van €65 en een gemiddelde klusduur van 3 uur, komen de totale kosten uit op €195. Bij een gasprijs van €1,30 (mei 2025) en een verwachte besparing van 10%, levert dit een jaarlijkse besparing van €132,60 op. Dit betekent dat de investering zich binnen ongeveer 1,5 jaar terugverdient. Grotere woningen zullen hun kosten doorgaans sneller terugverdienen door een hogere besparing op het energieverbruik.

Welke tools of meetapparatuur zijn nodig voor waterzijdig inregelen?

Voor het grootste deel kan je doorgaans uit de voeten met gereedschap dat je waarschijnlijk al thuis hebt liggen.

Voor het instellen van de kranen heb je mogelijk specifiek inregelgereedschap nodig. Meer hierover kun je lezen op bladzijde 48 en bijlage 3 & 4 van onze handleiding waterzijdig inregelen

Welke vaardigheden heeft een installateur nodig voor waterzijdig inregelen?

Om in te regelen is vooral kennis nodig over het proces en ervaring met uitvoering, er komen geen uitzonderlijke vaardigheden bij kijken.

Nederland heeft erg goede monteurs en installateurs, maar helaas krijgen zij tijdens hun opleiding geen les in het waterzijdig inregelen. Daar is de branche rond 1980 mee gestopt. Dat betekent dat ook zij een training waterzijdig inregelen moeten volgen om het te leren. 

Waterzijdig inregelen: de toepassing

Hoe werkt waterzijdig inregelen in complexen met blokverwarming?

In appartementen met blokverwarming gaat het in principe hetzelfde als bij cv-installaties in gewone woningen. Het doel blijft om overal gelijke retourtemperaturen te krijgen. 

De aanpak om dat te bereiken verschilt wel van een gewone woning. Je regelt eerst de radiatoren per strang in, en stelt dan de verschillende strangen op elkaar af. Hoe dat in z’n werk gaat, staat niet in de handleiding beschreven. 

Hoe werkt waterzijdig inregelen met hybride warmtepompen?

Het waterzijdig inregelen van je afgiftesysteem gaat in installaties met een hybride warmtepomp hetzelfde als installaties met een cv-ketel. De manier waarop het water warm gemaakt wordt, heeft namelijk geen invloed op die waterzijdige balans.

Het vervolgens goed inregelen van de hybride warmtepomp zelf gaat anders dan het inregelen van alleen een cv-ketel en staat niet in onze handleiding beschreven. 

Is waterzijdig inregelen geschikt voor alle verwarmingssystemen?

Ja, het is geschikt voor alle verwarmingssystemen die werken met watercirculatie, zoals radiatoren en vloerverwarming.

Het is echter niet altijd nodig. Een installatie-ontwerp met overal dezelfde stromingsweerstand hoeft niet ingeregeld te worden. Bijvoorbeeld bij vloerverwarmingen waarvan alle groepen even lang zijn. Als alle retourtemperaturen van je radiatoren of vloerverwarmingsleidingen ongeveer gelijk zijn, wijst dat erop dat de waterzijdige balans in het systeem al op orde is en je dus niet hoeft in te regelen.

Zie ook vraag 15 ‘Hoe kun je meten of waterzijdig inregelen goed is uitgevoerd?’. 

Is waterzijdig inregelen geschikt voor alle verwarmingssystemen?

Ja, het is geschikt voor alle verwarmingssystemen die werken met watercirculatie, zoals radiatoren en vloerverwarming.

Het is echter niet altijd nodig. Een installatie-ontwerp met overal dezelfde stromingsweerstand hoeft niet ingeregeld te worden. Bijvoorbeeld bij vloerverwarmingen waarvan alle groepen even lang zijn. Als alle retourtemperaturen van je radiatoren of vloerverwarmingsleidingen ongeveer gelijk zijn, wijst dat erop dat de waterzijdige balans in het systeem al op orde is en je dus niet hoeft in te regelen.

Zie ook de vraag ‘Hoe kun je meten of waterzijdig inregelen goed is uitgevoerd?’. 

Is waterzijdig inregelen zinvol in nieuwbouwwoningen?

Ja. Ook (of misschien zelfs: juist) in moderne installaties in nieuwbouwwoningen stuit je op waterzijdige onbalans.

In nieuwbouwwoningen worden namelijk tegenwoordig vaak kunststof leidingen gebruikt. Kunststof leidingen hebben over het algemeen meer weerstand dan traditionele metalen leidingen, wat invloed heeft op de waterzijdige balans. 

Kan waterzijdig inregelen ook bij vloerverwarming?

Ja, ook bij vloerverwarming is een waterzijdige balans belangrijk voor een gelijkmatige warmteverdeling in alle groepen.

Elke groep van een vloerverwarmingssysteem kun je beschouwen als een radiator. Net zoals bij radiatoren geldt dat langere leidingen meer weerstand hebben dan kortere.

Bij een niet-ingeregelde vloerverwarming zul je een lagere retourtemperatuur van de langere leidingen zien. Door waterzijdig in te regelen, zorg je ervoor dat de retourtemperatuur van alle leidingen binnen de vloerverwarming gelijk is, waardoor het systeem efficiënter werkt en gelijkmatig verwarmt. 

Welke woningen hebben het meeste baat bij waterzijdig inregelen?

Woningen waarvan de bewoners vinden dat de cv-installatie het eigenlijk nooit naar behoren doet, zijn extra gebaat bij inregelen.

Daarnaast hebben grotere woningen meer onbalans, en zijn die dus over het algemeen ook extra gebaat bij inregelen. 

Maar in feite is het voor alle soorten woningen interessant, mits er een redelijke basisisolatie aanwezig is. In een tochtige en altijd koude woning (energielabel F, G), kan het comfort mogelijk te laag worden.

Waterzijdig inregelen: positie van de overheid en subsidies

Is waterzijdig inregelen verplicht of wordt het gestimuleerd door de overheid?

De Nederlandse overheid raadt waterzijdig inregelen sterk aan, maar het is alleen in de volgende gevallen verplicht: 

  • bij de aanleg van een nieuwe installatie
  • bij bestaande installaties waarvan de warmtebron wordt vervangen of vernieuwd
  • wanneer meer dan 30% van de warmtelichamen (zoals radiatoren) worden vervangen
Zijn er subsidies beschikbaar voor waterzijdig inregelen?

Ja, voor VvE's (Verenigingen van Eigenaren) is er een subsidie beschikbaar voor waterzijdig inregelen in het kader van de Subsidieregeling Verduurzaming voor Verenigingen van Eigenaars (SVVE).

Deze subsidie is beschikbaar tot 2028 en bedraagt een eenmalig bedrag van €150 per woning wanneer waterzijdig inregelen wordt uitgevoerd door een erkende installateur. Let wel, deze subsidie geldt alleen wanneer de VvE ook andere energiebesparende maatregelen neemt, zoals isolatie of duurzame verwarmingssystemen.

Voor een reguliere woningbezitter is er op dit moment geen landelijke subsidie voor waterzijdig inregelen. Het is verstandig om uit te zoeken of er bij jou in de buurt lokale of regionale regelingen zijn waar je aanspraak op kunt maken.

Waterzijdig inregelen: de basis

Wat houdt waterzijdig inregelen in?

Het afstellen van waterstromen in een verwarmingssysteem, zodat elke radiator (en ook vloerverwarmingsgroepen) precies de juiste hoeveelheid warm water krijgt voor optimale warmteverdeling. Meer hierover kun je lezen in onze handleiding waterzijdig inregelen

Wat is het verschil tussen statisch en dynamisch inregelen?

Het waterzijdig inregelen van cv-installaties bestaat al zo’n 70 jaar. Het wordt al decennialang gedaan door installateurs en is lang als standaardpraktijk gezien. Rond 2015 werden dynamische radiatorkranen geïntroduceerd, en met hun komst ontstond de mogelijkheid voor een nieuwe manier van inregelen. De traditionele manier werd vanaf toen ‘statisch inregelen’ genoemd en de nieuwe manier ‘dynamisch inregelen’.  

Statisch inregelen houdt in dat de stromingsweerstand handmatig op iedere radiator wordt afgesteld, zodat de verhouding tussen pompdruk en weerstand in het systeem optimaal is. Dit zorgt voor een gelijkmatige doorstroming en efficiënte werking van de radiatoren. Statisch inregelen heeft in theorie als nadeel dat het niet flexibel is, omdat de instellingen vast blijven, zelfs als de verwarmingsbehoefte heel erg verandert. 

Dynamisch inregelen maakt gebruik van speciale thermostaatkranen die de doorstroomopening automatisch aanpassen aan de pompdruk. Dit biedt meer flexibiliteit, maar vereist wel een constante pompdruk. Het mist daardoor de voordelen van variabele pompdruk, die zorgt voor energiebesparing doordat de pomp zich aanpast aan de vraag. Ook mist het de mogelijkheid om de stromingsweerstand per radiator te compenseren, wat in theorie kan leiden tot een koude radiatoren aan het eind van een circuit.

Conclusie:

Een gemiddeld huishouden heeft een relatief constante verwarmingsbehoefte. Voor de gemiddelde Nederlandse woning is statisch inregelen daarom ook de beste keuze. Het zorgt voor een efficiënte warmteverdeling en vereist daarvoor geen complexe of dure aanpassingen, waardoor het een praktische, kosteneffectieve oplossing is.

 

Wat zijn signalen dat waterzijdig inregelen nodig is?

Mensen ervaren vaak duidelijke comfortklachten die op onbalans wijzen. 

Bij waterzijdige onbalans stroomt het water niet gelijkmatig door de radiatoren, waardoor vaak één of meer kamers moeilijk warm worden. Vaak duurt het ’s ochtends ook langer om de kamers op temperatuur te krijgen, en is de temperatuurverdeling tussen ruimtes ongelijk. Als het water niet goed verdeeld is, is de ene radiator namelijk kouder dan de andere en zal dat ook betekenen dat die kamer kouder is. 

Deze signalen zijn niet altijd merkbaar, doordat de ketel extra hard werkt om dit te compenseren. In dat geval zie je een (te) hoge energierekening.

Wat is het verschil tussen inregelen en waterzijdig inregelen?

Waterzijdig inregelen is een onderdeel van het bredere inregelproces van een cv-installatie. 

Ten eerste breng je met waterzijdig inregelen een waterzijdige balans in het afgiftesysteem. Daarna stel je de ketel zuiniger in en optimaliseer je de regeling (thermostaat).  

Het waterzijdig inregelen is zo’n 80% van het werk van het hele inregelproces. Waar wij inregelen zeggen, bedoelen we dus dikwijls waterzijdig inregelen. Zie de handleiding waterzijdig inregelen voor een beschrijving van alle stappen. 

Hoe vaak moet waterzijdig inregelen uitgevoerd worden?

In principe eenmalig. 

Het waterzijdig inregelen van je afgiftesysteem hoeft niet opnieuw als je overstapt van een cv-ketel op een andere warmtebron, zoals een warmtepomp of warmtenet.

Het moet wél opnieuw als er aanpassingen zijn in het afgiftesysteem. Bijvoorbeeld als je een extra radiator plaatst in een kamer of een aanbouw neemt met vloerverwarming.  

Waarom wordt waterzijdig inregelen aanbevolen?

Waterzijdig inregelen zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling, waardoor alle ruimtes goed warm worden. Dit voorkomt oververhitte of koude radiatoren. Het verbetert de efficiëntie van de installatie, bespaart energie en verlaagt stookkosten en CO₂-uitstoot. Dankzij de balans kan de cv-ketel zuiniger ingesteld worden zonder comfortverlies. 

Wat is het verschil tussen waterzijdig inregelen en het installeren van thermostaatknoppen?

Thermostaatknoppen reguleren temperatuur lokaal, terwijl waterzijdig inregelen het hele systeem balanceert.  

Het zijn kranen die de eigenschap hebben dat zij zichzelf dicht kunnen draaien. De gebruiker stelt met de knop de temperatuur in waarbij dat moet gebeuren.  

Bij waterzijdig inregelen stelt de inregelaar de maximale doorstroomopening van elke kraan in. Thermostaatknoppen veranderen daar niets aan. Let op: in de ruimte waar je kamerthermostaat hangt, moet je géén thermostaatknoppen gebruiken. 

Waterzijdig inregelen: veelgemaakte fouten

Wat zijn veelgemaakte fouten bij waterzijdig inregelen?
  1. Beginnen met ΔT: te vaak wordt er ingeregeld met als uitgangspunt een ΔT (een verschil tussen aanvoer- en retourtemperatuur) van 20 °C op alle radiatoren. De juiste volgorde is: beginnen met overal een gelijke retourtemperatuur krijgen, en daarna pas de ΔT (retourtemperatuur = 0,8 * aanvoertemperatuur) bepalen met de instellingen van de ketel. Zie ook de handleiding waterzijdig inregelen.
  2. De laatste radiator(en) vergeten: nog een veelgemaakte fout is dat de doorstroomopeningen van álle radiatoren in meer of mindere mate is verkleind. Het is belangrijk om altijd een of meerdere radiatoren (de laatste radiator(en), zie de handleiding waterzijdig inregelen) in de maximale open stand te houden. Doe je dat niet, dan beperk je het totale vermogen van je hele cv-installatie.  
  3. Verschillende methoden combineren: wat ook steeds meer voorkomt is dat de methode van het dynamisch inregelen verward wordt met de vorm van inregelen die in onze handleiding beschreven staat, het zogenaamde statisch inregelen. Deze twee methoden combineren kan niet omdat ze op verschillende manieren werken en verschillende technieken en instellingen vereisen. Voor dynamisch inregelen is het nodig om dynamische thermostaatkranen aan te schaffen. Voor statisch inregelen hoeft in de meeste gevallen niets nieuws te worden aangeschaft. 
Forum

Deel je kennis over energie besparen

Op het forum worden grote én kleine vragen gesteld over energiebesparende maatregelen. Wil jij helpen? Deel je kennis en ga in gesprek met buren dichtbij of ver weg.

Forum

Op de hoogte blijven?

Ontvang tips, artikelen, nieuws en meer! Geef hieronder aan welk thema je voorkeur heeft.

Lijsten