8 keer hoe Nederland strijdt tegen het water
Nederland strijdt al eeuwen tegen het water. Het is nu 67 jaar geleden dat de watersnoodramp ons land trof. In het pamflet Het water komt besteedt Rutger Bregman daar uitgebreid aandacht aan. We vatten zijn brief aan alle Nederlanders samen in 8 punten.
1. Toen de dijken braken
In de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 braken de dijken op meer dan 500 plaatsen in Nederland, door een stormvloed in combinatie met springtij. Het water verwoestte duizenden woningen en boerderijen, 100.000 mensen sloegen op de vlucht en 1.836 Nederlanders kwamen om.
2. Zestien keer per eeuw stormvloed
Zo’n stormvloed was niet uitzonderlijk en kwam gemiddeld zestien keer per eeuw voor. Tijdens de vloed van 1170 scheurde Texel af van het vasteland, in 1570 kwamen minstens 20.000 mensen om en werd de helft van Egmond aan Zee weggespoeld en na de watersnood van 1808 vroeg koning Lodewijk Napoleon zich af of het niet te duur was om Zeeland te behouden.
3. Poldermolens leggen vierduizend polders droog
In de vijftiende eeuw vonden we de poldermolen uit om water weg te pompen. Uiteindelijk legden we maar liefst vierduizend polders droog, waardoor nu een kwart van ons land onder zeeniveau ligt. En na de stormvloed van 1916 bouwden we de Afsluitdijk, die Noord-Nederland sindsdien beschermt.
"Maar had de zee zich weer een tijdje koest gehouden, dan klonken altijd weer die oude bezwaren; lukt niet, mag niet, kan niet."
4. Deltaplan lag al klaar
Van deze geschiedenis wist ingenieur Johan van Veen alles af. Hij zag de watersnoodramp dan ook al jaren aankomen. Maar Nederlanders zijn vergeetachtig. Had de zee zich weer een tijdje koest gehouden, dan klonken altijd weer die oude bezwaren; lukt niet, mag niet, kan niet. Veel mensen vonden hem een paniekzaaier. Op 29 januari 1953 - twee dagen voor de dijken braken - overhandigde hij het Deltaplan aan de minister van Verkeer en Waterstaat.
5. Eén van de zeven moderne wereldwonderen
Na 1 februari 1953 verstomde het ‘lukt niet’, ‘mag niet’ en ‘kan niet’ en begon Nederland aan het grootste infrastructurele project uit zijn geschiedenis. Het saamhorigheidsgevoel was enorm. De kosten van de Deltawerken werden geraamd op zo’n 20 procent van het bbp van 1958, maar werden in werkelijkheid nog veel duurder. Amerikaanse ingenieurs verhieven onze Deltawerken tot één van de zeven moderne wereldwonderen.
6. Risico op 2 meter zeespiegelstijging deze eeuw
Door de stijgende zeespiegel staat opnieuw het voortbestaan van Nederland op het spel. Zelfs als alle landen hun beloftes nakomen en het lukt om de opwarming van de aarde tot 2 graden te beperken, dan nóg lopen we volgens het KNMI risico op een 2 meter hogere zeespiegel in 2100. Maar als het niet snel genoeg gaat, kan het ook 3 meter worden. De Deltawerken zijn op dit moment berekend op een stijging van 40 centimeter. Rijkswaterstaat en de waterschappen werken natuurlijk wel hard aan het versterken van de dijken zodat we beter beschermd zijn.
Wat als de zeespiegel sneller stijgt dan Nederland aankan?
7. Afscheid nemen van Den Haag, Rotterdam en Amsterdam
Experts denken dat we ongeveer 2 meter zeespiegelstijging aankunnen in Nederland, maar daarbij zijn wel extreme maatregelen nodig waarbij het huidige Deltaprogramma verbleekt. Wordt het meer, dan is er een kans dat we in de toekomst afscheid moeten nemen van steden als Den Haag, Rotterdam en Amsterdam.
8. Uitstoot van broeikasgassen moet zo snel mogelijk naar nul
Een ding staat als een paal boven water; we moeten, koste wat kost, voorkomen dat we überhaupt te maken krijgen met een zeespiegelstijging van meer dan 2 meter. En daarvoor moeten we – wereldwijd - de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk naar nul brengen. De nieuwe Deltawerken bestaan dan ook niet alleen uit dammen en dijken, bruggen en eilanden, maar ook uit zonnepanelen en windmolens, flitstreinen en megabatterijen.
Het pamflet Het water komt van Rutger Bregman is gratis te downloaden via de website van De Correspondent.
