Vleermuisvriendelijk isoleren: dat doen ze in deze 3 stappen
Je wil er misschien liever niet aan denken, maar in de muren van huizen en kantoren leven beschermde diersoorten zoals vleermuizen. Ze hebben maar een kleine spleet in de gevel, onder het dak of bij een raam nodig om in de spouw te komen. Als de spouw (de ruimte tussen de binnenmuur en de buitenmuur) vervolgens geïsoleerd wordt, komen de dieren knel te zitten. Daarom voeren isolatiebedrijven 3 stappen uit om de vleermuis te beschermen als blijkt dat er vleermuizen tussen de spouw leven. We nemen je mee langs de stappen, zodat je weet waar je aan toe bent als je je spouw wil laten isoleren.
Waarom moeten we vleermuizen beschermen?
De vleermuis is een beschermde diersoort. Dat betekent dat we vleermuizen niet mogen vangen of doden. Veel mensen vinden vleermuizen eng, maar ze zijn volledig ongevaarlijk én heel nuttig. Ze helpen ons namelijk op een slimme manier: ze eten heel veel insecten. Denk aan vlinders, vliegen en vooral muggen. Eén vleermuis kan wel duizend muggen per nacht opeten. Dat is goed voor ons, want zo hebben we minder last van muggen. Ook zijn er dan minder insecten die planten en gewassen kapotmaken.
Hoe kunnen we vleermuizen beschermen?
Er is veel te doen rondom het beschermen van de vleermuis in Nederland bij het isoleren van de spouwmuren van gebouwen. Er is geen eenduidige aanpak waar alle betrokken partijen (overheid, natuurorganisaties en isolatiebedrijven) het over eens zijn. Sommige partijen zijn van mening dat in elke Nederlandse gemeente regelmatig door ecologen in kaart gebracht moet worden waar welke vleermuizen leven (de Omgevingswet). Andere partijen doen alleen onderzoek naar DNA-sporen van vleermuizen bij de panden waarvan de eigenaar het wil isoleren. Dat wordt eDNA genoemd. De eDNA methode is in maart 2025 goedgekeurd door de overheid als een effectieve manier om te achterhalen of er vleermuizen aanwezig zijn in een spouw. Dit artikel gaat over wat jij als bewoner moet weten over de eDNA-methode die het isolatiebedrijf bij jouw huis uitvoert.
Natuurvriendelijk je spouwmuur isoleren
Wist je dat er tussen veel muren in huizen vogels en vleermuizen leven, zonder dat bewoners dat door hebben? Nu steeds meer mensen de keuze maken om hun spouwmuur te isoleren, komen de dieren knel te zitten in de muur en gaan ze dood. Gelukkig bestaat er zoiets als natuurvriendelijk isoleren.
Met welk beleid werkt mijn gemeente?
De gemeente moet in kaart brengen in welke gebouwen vleermuizen zitten. Ecologen stellen dit vast door veldonderzoek te doen. Dit duurt lang en nog niet alle gemeenten hebben hun onderzoek en dus ook het beleid klaar.
De eDNA kan worden gebruikt om te voldoen aan de wettelijke beschermingsplicht van vleermuizen. Sommige gemeenten hebben al in kaart gebracht waar beschermde dieren leven en hebben een beleid opgesteld hoe ze deze dieren gaan beschermen. Klik hier om te zien om te kijken of jouw gemeente al zo’n plan heeft. Is dat het geval? Neem dan contact op met je gemeente of eDNA dan in jouw geval volstaat.
Wil je meer weten over het beleid rondom het beschermen van vleermuizen in het kader van isolatie? We geven je op deze pagina de laatste updates en duiding.
De eDNA methode in 3 stappen
Stap 1: het onderzoek
Stel, je wil de spouwmuur van je woning laten isoleren. Na het gebruikelijke onderzoek van isolatiespecialisten om de spouw te isoleren, komt een opgeleide medewerker met SKG-IKOB certificaat onderzoeken of er sporen van vleermuizen te vinden zijn tegen de dakrand van het huis. De medewerker neemt met een verfrollertje aan een stok een ‘monster’ af dat hij of zij naar een laboratorium stuurt en wacht op de uitslag. Als blijkt dat er nog nooit vleermuizen zijn geweest, kan het isolatiebedrijf gaan isoleren. Als blijkt dat er vleermuizen zijn geweest, gaat het isolatiebedrijf over op stap 2.
Foto onder: de onderzoeker maakt een steriele roller aan om de sporen op te kunnen nemen.
Foto onder: de roller gaat aan een lange stok langs de dakrand van het huis.
Stap 2: de natuurkalender aanhouden
Als er DNA van vleermuizen wordt gevonden, meldt het isolatiebedrijf dit in de systemen van Natuurvriendelijk Isoleren. Ze volgen dan de natuurkalender:
- Tijdens de winter vliegen vleermuizen niet, want ze houden een winterslaap. Het isolatiebedrijf plaatst voor de zomerperiode alvast zogenaamde ‘exclusion flaps’ aan bij openingen in de muur. Dat zijn flapjes die door ecologen zijn ontworpen. Een vleermuis kan hier wél zonder moeite uit vliegen, maar niet terug in. Als er nog geen jongen zijn kunnen alle volwassen vleermuizen dus hun winterslaapplek veilig verlaten. Het isolatiebedrijf gaat over op stap 3.
- Wordt het DNA van vleermuizen in de zomer gevonden, dan plaatsen ze géén flapjes, omdat er dan mogelijk jongen aanwezig zijn in het nestje. Tijdens het broedseizoen vliegen de dieren in en uit. Dat moeten de vleermuizen in alle rust kunnen doen, het isolatiebedrijf kan je spouw dan niet isoleren. Na het broedseizoen keren de vleermuizen kort terug, en daarna komen alsnog de exclusion flaps om te zorgen dat iedereen het nest verlaten heeft. In de herfst kan de spouw dan geïsoleerd worden en wordt stap 3 uitgevoerd.
Foto onder: een vleermuisflapje wordt geplaatst bij een opening in de buitenmuur, bij zogenaamde ‘stootvoegen’.
Stap 3: alternatief verblijf voor de vleermuizen verzorgen
Als na deze stappen blijkt dat er inderdaad vleermuizen hebben gewoond in de spouw die veilig en natuurvriendelijk wordt geïsoleerd, zorgt het isolatiebedrijf voor een alternatief verblijf voor de vleermuizen. Dit is eigenlijk een vogelhuisje, maar dan voor vleermuizen. Zo kunnen de vleermuizen komende (broed)zomer bij het bekende en fijne plekje een nestje maken en hun rol in de natuur vervullen.
Foto onder: Vleermuisverblijf wordt geplaatst.
Kosten
Over het algemeen liggen de kosten tussen de €200 en €400 per monster. Dit maakt eDNA-onderzoek aanzienlijk goedkoper dan traditionele ecologische onderzoeken, die kunnen oplopen tot €4.600 per woning.
Isoleren én de vleermuis beschermen
Dankzij de eDNA-methode en ander beleid rondom de bescherming van diersoorten worden vleermuizen beschermd tegen verdrukking door isolatiemateriaal en wordt ervoor gezorgd dat vleermuizen zich voort kunnen blijven planten bij hun vertrouwde stek. Ben je benieuwd naar meer informatie over isoleren en vleermuizen? Lees dan ook dit artikel.
Deze artikelen op vind je misschien ook interessant:
Alles over isoleren en vleermuizen
We praten je bij over alle ontwikkelingen op het gebied van de bescherming van vleermuizen bij de isolatie van Nederlandse woningen.
